1. Տրված բազմիմաստ բառերից յուրաքանչյուրով կազմե՛լ
երկուական նախադասություն՝ բառերը գործածելով տարբեր իմաստներով։

Հաց, ծով, ալեկոծվել, քար, երկաթե։

Հաց

1. Մայրս ամեն առավոտ թարմ հաց է թխում։
2. Նա երկար ժամանակ աշխատանք չուներ ու չէր կարողանում հաց վաստակել։

---

Ծով

1. Մենք ամռանը գնացինք Սև ծով հանգստանալու։
2. Երեխայի աչքերում ծով ուրախություն կար, երբ նա նվերը ստացավ։

---

Ալեկոծվել

1. Քամու ուժեղանալու հետ ծովը սկսեց ալեկոծվել։
2. Նա շատ ալեկոծվեց, երբ լսեց դժբախտ պատահարի մասին։

---

Քար

1. Դաշտի մեջտեղում մի մեծ քար կար, որի վրա նստեցինք հանգստանալու։
2. Նրա սիրտը քար էր դարձել՝ անզգայացած ցավից։

---

Երկաթե

1. Դարպասը պատրաստված էր հաստ երկաթե ձողերից։
2. Նա ուներ երկաթե կամք ու երբեք չհանձնվեց դժվարություններին։

 2.Փակագծերում տրվածներից ընտրել այն բառը, որը
փոխաբերական իմաստով կլրացնի տողասկզբի բառին։
1. առվակ (կարկաչուն, մոլորված, լայն)
2. ժայռ (բարձր, մտախոհ, ուղղաձիգ)
3. ծաղիկ (բուրավետ, դեղին, ժպտուն)
4. փողոց (ուրախ, ասֆալտապատ, լայն)
5. սենյակ (կահավորված, նորոգված, հյուրընկալ)
6. հուշարձան (քարե, նախշազարդ, հպարտ)
7. բերդ (կիսավեր, ալևոր, հինավուրց)
8. ցայտաղբյուր (գեղեցիկ, քանդակազարդ, զվարթ)
9. ամպ (ճերմակ, թավահոնք, անձրևաբեր)
10. գիրք (կաշեպատ, մաշված, իմաստուն)

առվակ – կարկաչուն
(«Կարկաչուն առվակ» փոխաբերություն է՝ աղմկոտ, կենդանի հոսք)

ժայռ – ուղղաձիգ
(«Ուղղաձիգ ժայռ»՝ կանգուն, բարձր, հաստատուն – բնորոշ փոխաբերություն)

ծաղիկ – ժպտուն
(«Ժպտուն ծաղիկ»՝ բացված, ուրախ տեսքով – փոխաբերական նկարագրություն)

փողոց – ուրախ
(«Ուրախ փողոց»՝ աշխույժ, կյանքով լի – փոխաբերական)

սենյակ – հյուրընկալ
(«Հյուրընկալ սենյակ»՝ ջերմ, բաց մարդկանց առաջ – վերացական իմաստով)

հուշարձան – հպարտ
(«Հպարտ հուշարձան»՝ կանգնած է հիշեցնելու՝ մարդկային հատկություն)

բերդ – ալևոր
(«Ալևոր բերդ»՝ հին, փորձառու, հնության խորհրդանիշ)

ցայտաղբյուր – զվարթ
(«Զվարթ ցայտաղբյուր»՝ ցնցող, ուրախ շարժում ունեցող – փոխաբերական)

ամպ – թավահոնք
(«Թավահոնք ամպ»՝ ծածկող, խիտ, ասես մազի նման – կերպարային)

գիրք – իմաստուն
(«Իմաստուն գիրք»՝ լի գիտությամբ ու խորությամբ – փոխաբերություն)

Հեղինակի մասին

Հովհաննես Աղայան (1911 – 1982) եղել է հայ մեծանուն գրող, մանկագիր, թարգմանիչ և հասարակական գործիչ։ Նա իր գրական գործունեությամբ մեծապես նպաստել է հայ մանկական գրականության զարգացմանը։

• Ծնվել է Դսեղ գյուղում (Լոռի)։
• Աշխատել է մանկավարժական և գրական ասպարեզներում։
• Գրել է բանաստեղծություններ, պատմվածքներ, հեքիաթներ։
• Աղայանի ստեղծագործությունները հաճախ ունեն ուսուցողական բնույթ՝ ներառելով բարոյական արժեքներ, հայրենասիրություն, սեր աշխատանքի և մարդկանց հանդեպ։

---

📖 Պատմվածք՝ «Անփոխարինելին» (կարճ վերապատմություն)

Պատմվածքում ներկայացվում է մի տղայի՝ Կարոյի պատմությունը, ով դպրոցում մաքրություն է անում։ Նա համեստ ու պարտաճանաչ երեխա է։ Երբ ուսուցիչը փորձում է ժամանակավորապես նրան փոխարինել մեկ ուրիշով՝ Կարոն նախ ցավ է զգում, բայց հետո պարզվում է, որ նա իր գործը կատարում է ամենալավ ձևով։ Ուսուցիչը վերջում հասկանում է՝ Կարոն իսկապես անփոխարինելի է։

---

🔍 Վերլուծություն

• Թեմա՝ պատմվածքը շեշտում է յուրաքանչյուր աշխատանքի արժանապատվությունը և մարդու անկեղծ ու նվիրված վերաբերմունքը աշխատանքի հանդեպ։
• Գաղափար՝ նվիրվածությունը և պարտաճանաչությունը ցանկացած մարդուն կարող է դարձնել անփոխարինելի։
• Բնավորություններ՝
  • Կարո՝ համեստ, պարտաճանաչ, համբերատար երեխա։
  • Ուսուցիչ՝ սկզբում թերագնահատում է Կարոյին, բայց հետո գիտակցում է նրա արժեքը։
• Ուսուցողական դաստիարակչական արժեք՝ սովորեցնում է, որ ամեն մարդ կարող է կարևոր լինել, եթե սիրով ու նվիրվածությամբ է անում իր գործը։

---

🎨 Տեսական առաջարկներ նախագծի ձևավորման համար

• Ավելացրու Հովհաննես Աղայանի լուսանկարը։
• Ներկայացրու պատմվածքի մի նկարազարդված տեսարան։
• Գծիր Կարոյի կերպարը՝ արտահայտելով նրա համեստությունը։
• Կարող ես կազմել փոքրիկ պաստառ՝ վերնագրով «Աշխատասիրությունը՝ Անփոխարինելի արժանիք»։

---

Ցանկանու՞մ ես սա Word-ով ձևավորել կամ PowerPoint ներկայացման համար դարձնել։ Կարող եմ օգնել պատրաստել։

4o

Վաչե թագավորը ուներ մի որդի` անունը Վաչագան։ Վաչագանի ծնողները ուզում էին Վաչագանին ամուսնացնել հարուստի աղջկա հետ, բայց Վաչագանը չէր ուզում ամուսնանալ այնպիսի աղջկա հետ ում, որ չէր սիրում։ Վաչագանը, հոգնելով ծնողների խոսքերից, սկսում է որսով զբաղվել իր հավատարիմ ծառայի` Վաղինակի և իր շան լակոտի հետ, որը շատ փոքր էր, բայց արդեն մի հսկա շան նման էր։ Այդպես Վաչագանը նաև տեղեկություն է ստանում իր քաղաքից։ Մի անգամ նրանք երկուսով հոգնած կանգ են առնում Հացիկ գյուղի աղբյուրի մոտ, որտեղից գյուղի աղջիկները ջուր էին տանում իրենց գյուղ։ Վաչագանի լեզուն չորացել էր, նա աղջիկիներից ջուր է խնդրում։ Մի աղջիկ լցնում է իր սափորը և ուզում էր ջուրը տալ տղաներին, բայց մի ուրիշ աղջիկ վերցնում է նրա սափորը և դատարկում։ Հետո այդ աղջիկը լցնում է իր սափորը, նորից դատարկում. այդպես մի քանի անգամ։ Վաչագանը հարցնում է աղջկան, թե ինչո՞ւ էր ինքը սափորը լցնում և հետո դատարկում, աղջիկը պատասխանում է, որ նրանք շատ հոգնած և քրտնած էին, և եթե խմեին այդքան սառը ջուր, կհիվանդանային։ Վաչագանին դուր է գալիս այդ իմաստուն աղջկը և հետաքրքրվում է նրանով։ Վաչագանը պարզում է, որ նրա անունը Անահիտ է, նա նախրչու աղջիկ է, գորգագործ է և շատ իմաստուն։ Վաչագանը այնքան է սիրում Անահիտին, որ հայտարարում է` նա Անահիտից բացի ոչ մի աղջկա հետ չի ամուսնանա։ Թագավորն ու թագուհին տեսնում են, որ իրենց տղան իր ասածից հետ չի կանգնում, իշխաններ է ուղարկում Անահիտի ձեռքը խնդրելու, բայց Անահիտը իշխաններին ասում է, որ տղան իրեն շատ է դուր եկել, բայց արդյոք նա արհեստ գիտի, իշխանները ասում են, որ նա թագավոր է, և նրան արհեստը պետք չի գա։ Անահիտը ասում է, որ եթե տղան արհեստ չսովորի, նա չի ամուսնանա Վաչագանի հետ։ Վաչագանը մի դիպակագործ է վարձում և դիպակ գործել է սովորում, հետո մի դիպակ է գործում ուղարկում Անահիտին։ Անահիտը համաձայնվում է և ամուսնանում Վաչագանի հետ։ Մի քանի տարի հետո Վաչագանի ծնողները մահանում են, իսկ Վաչագանը թագավոր է դառնում։ Վաղինակն անհետացած է լինում, և Անահիտը Վաչագանին ուղարկում է նրան փնտրելու։ Վաչագանը ճանապարհ է ընկնում։ Հետ վերադառնալիս, Պերոժ քաղաքում նա փորձանքի մեջ է ընկնում ու բանտարկվում։ Վաչագանին տանում են սպանդանոց, որտեղ անարհեստ մարդկանց սպանում էին և եփում, հետո լինում է մի սրահում, որտեղ մարդիկ նստած արհեստով են զբաղվում։ Վաչագանը ևս սկսում է աշխատել։ Նա մի դիպակ է պատրասում, որտեղ թալիսմաններով Անահիտին հայտնում է իր տեղը և պատվիրում է մշակներին դիպակը վաճառել թագուհուն։ Ագահ մշակը այդ դիպակը տանում է Անահիտի մոտ Անահիտը ուշադիր զննում է դիպակը և հրամայում, որ բռնեն մշակին, հետո զորք է հավաքում և գնում Պերոժ քաղաք։ Զորքը կոտրում է դարպասի դռները, և այնտեղից դուրս են գալիս հոգնած ու սոված մարդիկ։ Անահիտը գտնում է նաև Վաչագանին ու Վաղինակին։

Վերլուծություն

---

Վերլուծություն

---

📚 Թեմաներ

1. Սեր և անձնական ընտրություն
   Վաչագանի և Անահիտի պատմությունը շեշտում է, որ իսկական սերը չի կարող հիմնված լինել հարստության կամ ծնողների կամքի վրա։ Սերը գալիս է ճանաչման, հարգանքի ու ընդհանուր արժեքների վրա։
2. Արհեստի և աշխատասիրության արժեքը
   Պատմության կենտրոնում կարևոր գաղափար է՝ արհեստի տիրապետումը որպես ինքնուրույնության, արժանապատվության և կարողության խորհրդանիշ։ Անահիտը չի համաձայնվում ամուսնանալ մի մարդու հետ, ով կյանքում իրական հմտություն չունի։
3. Կնոջ իմաստությունն ու ուժը
   Անահիտը ներկայացվում է ոչ միայն գեղեցիկ, այլև խելացի, հզոր և անկախ։ Նա կարողանում է իրավիճակ վերահսկել, անգամ թագուհի դառնալ ու փրկել Վաչագանին։

---

👤 Կերպարների վերլուծություն

• Վաչագան
  Վաչագանը սկզբում թագավորի որդի է, ով իր կամքով չի ուզում ամուսնանալ։ Նրա զարգացումը պատմության ընթացքում կարևոր է. նա անցնում է անձնական աճ՝ սովորում է աշխատել, պատասխանատվություն վերցնել և դառնում իմաստուն թագավոր։
• Անահիտ
  Անահիտը ներկայացվում է որպես իդեալական կին՝ խելացի, ուշադիր, արժանապատիվ և պահանջկոտ ճիշտ բաների նկատմամբ։ Նա պատմության իրական հերոսուհին է, ով գործում է վճռական և խորամիտ։
• Վաղինակ
  Հավատարիմ ծառա է, որի կորստով սկսվում է Վաչագանի արկածը։ Նրա հայտնվելը վերջում ընդգծում է ընկերության կարևորությունը։

Активная лексика урока

кожа – մաշկ

голова — գլուխ

глаз — աչք 

ухо — ականջ

нос — քիթ

рот — բերան

язык — լեզու

зубы — ատամներ

челюсть — ծնոտ

подбородок — դունչ 

лицо — դեմք

щека — այտ

шея — վիզ

горло — կոկորդ  

плечи —  ուսեր

рука — ձեռք

нога — ոտք

локоть —  արմունկ

пальцы — մատներ

позвоночник — ողնաշար

грудь  — կրծքավանդակ

живот — փոր

колено — ծունկ  

ресницы — թարթիչներ

брови —  ունքեր

 

Задание 1. Посмотри на картинку. Покажи и назови части лица

и тела.

Задание 2. Переведи на русский язык названия частей тела и лица․

1. Գլուխ –голова
2. Ականջ –ухо
3. Բերան –рот
4. Աչք –глаз
5. Քիթ –нос
6. Ատամներ –зубы
7. Ձեռք –рука
8. Ոտքեր –ноги
9. Ջեռք –рука
10. Ոտք –нога
11. Ունք  –бровь
12. Թարթիչ –рисница
13. Այտեր –шоки
14. Ճակատ –лоб

 

Задание 3. Вставь пропущенные буквы в словах․

1. Нога
2. Мука
3. Нос
4. Голова
5. Колени
6. Ухо
7. Волосы
8. Плечо
9. Живот
10. Ладонь
11. Глаза
12. Зуб

 

Задание 4. Соедини части тела лтниями на картинке с надписями

 

 

язык    нога   рука   колено   голова  тело  пальцы   кулак   глаз   нос   рот   ухо     

Որոնք արագացնում են քիմիական ռակցիաաներ սակայն վերջանյուտերի բաղադրության մեջ դեմ մտնում կինթանի օրգանիզմի կատարիզատրներ կոչվում են ֆերմերներ մեր օրգանիզմում կա 30000 ֆերմենտներ

Փորձ 1

Ջրածնի պերօքսիդ քայքայում կատալիտիկ H2O H20+O2

Փորձ 4

Cu8O4+fe

CuSO+fe=cud+feSO

1)2)40

2)1)1

3)3)100/3

4)4)60

5)1)6

7)1)

8)1)1

9)3)(-2,3)

10)3)

11)4)8

12)3)15

13)1)-4

14)3)4

15)1)5

16)1)6

17)4)

18)2)5

Փորձ 1

Մեթին- Նարնջագույն

Լակմուստ-

Ֆենոֆտալեին-հիմնայի միջակայքում գույնը նոր փոխվումե

Փորձ 2

Չեզոքացման ռակցիա

Հիմք NaOH+HQ=NaQ+H2O

Հիմքի և թթվի միջեւ ընթացող փոխանակման հետեւանքով առաջանում է