Day: 25.09.2025

Էկոլոգիա 10

Հայաստանի չէի աղտոտման մասին

Հայաստանում օդի աղտոտումը մեծ խնդիր է, հատկապես Երևանում և արդյունաբերական շրջաններում։ Աղտոտման հիմնական աղբյուրներն են՝

  • Հերթական տրանսպորտը՝ հատկապես հին մեքենաները, որոնք մեծ ծախսում են եւ արտանետումներ ունեն։
  • Տվյալների զննումը արդյունաբերական ձեռնարկություններում։
  • Բացօթյա աղբահավաքումները եւ այրման գործողությունները։
  • Տնային ջեռուցման համար փայտի կամ ածխի օգտագործումը, հատկապես ձմռանը։

Արդյունքում օդը աղտոտվում է վնասակար նյութերով, ինչպիսիք են՝ փոշին (PM2.5, PM10), ազոտի օքսիդները, երկօքսիդ ծխաջուրը, բենզոլը և այլն։

Հիմնական խնդիրներից մեկն այն է, որ աղտոտված օդը ազդում է մարդկանց առողջության վրա՝ պատճառելով շնչառական խնդիրներ, սրտանոթային հիվանդություններ, ալերգիաներ և այլն։

Եթե հետաքրքիր է, կարող եմ տրամադրել նաև վերջերս արված հետազոտությունների տվյալներ կամ խորհուրդներ, թե ինչպես հնարավոր է պաշտպանվել աղտոտված օդից։

Ջրի աղտոտվածություն

  • Շատ գետեր և ջրամբարներ աղտոտվում են կենցաղային ու արդյունաբերական թափոններով։
  • Սևանա լիճը բախվում է էվտրոֆիկացիայի (ծաղկման) խնդրին, ինչը պայմանավորված է ֆոսֆորով և ազոտով հարուստ կոյուղաջրերի ու գյուղատնտեսական թափոնների ներհոսքով։

3. Հողի աղտոտվածություն

  • Քիմիական պարարտանյութերի ու թունաքիմիկատների չարաշահումը վնասում է հողի բերրիությունը։
  • Հանքարդյունաբերությունը (օր.՝ Ամուլսար, Քաջարան) առաջացնում է ծանր մետաղներով հողի և ջրի աղտոտում։

4. Աղբի կառավարում

  • Կենցաղային աղբի վերամշակումը գրեթե բացակայում է։
  • Շատ համայնքներում բաց աղբավայրերը ոչ միայն գեղագիտական, այլև առողջապահական խնդիրներ են ստեղծում։

5. Աղտոտվածության հետևանքներ

  • Բնակչության առողջության վրա ազդում են շնչառական հիվանդությունների, ալերգիաների և քաղցկեղի ռիսկերի աճով։
  • Բնության վրա՝ կենսաբազմազանության կրճատում, հողերի անպիտանացում և ջրային ռեսուրսների վատթարացում։

English 10

  1. Some teenagers were typing messages on their mobiles.
  2. A young girl was talking to a guest about his skiing.
  3. Some people were putting on their skis.
  4. An older man was taking photos of the mountains.
  5. Some families were feeding their children before skiing.
  6. I was feeling cold.
  7. The skiers were buying passes for their day.

2)

A positive sentence

A negative sentence

A question

We were driving when the sun came up.

The balloon was landing when the accident happened.

I didn’t put my hand up while the teacher was talking.

Dad was walking down the stairs when he fell.

While you were climbing the Eiffel Tower, you felt ill.

Paul dropped his ticket as he was getting off the train

We were not wearing jackets when the rain started.