Գրականություն 10

Անձնավորությունների բնութագիր

Քույրը՝ Իռենա

Իռենան խորհրդավոր, ներփակված և չափազանց պահպանողական կին է։ Նրա ամենօրյա զբաղմունքը՝ հին գործվածքների թելահանությունը, խորհրդանշում է նրա կապը անցյալի, սովորությունների և տան պատմության հետ։ Նա խուսափում է արտաքին աշխարհից՝ ամբողջովին նվիրված լինելով եղբոր հետ համատեղ փակ ու մեկուսացած կյանքի ռիթմին։ Նրա լռությունն ու հոգեվիճակային անդորրը կարծես մատնանշում են անտարբերությունը կյանքում տեղի ունեցող փոփոխությունների նկատմամբ։

Եղբայրը՝ պատմվածքի պատմողը

Պատմող եղբայրը՝ ոչ անունով ներկայացված, այնպիսի կերպար է, որն ապրում է եղբայր-քրոջ կենցաղի շրջանակներում՝ առանց տեսանելի զգայական կյանք կամ նպատակներ ունենալու։ Նա հանգիստ է, մտածող, սակայն՝ խուսափող։ Նրա ներքին երկվությունը՝ անծանոթ ուժի (հնարավոր է՝ ենթագիտակցության, վախի կամ փոփոխության) առաջ, վկայում է ոչ թե ուժեղ անհատականության, այլ հարմարվողականության մասին։ Նա ոչ մի քայլ չի ձեռնարկում դիմադրելու համար, այլ պարզապես ընդունում է զավթված լինելու փաստը։


Նրանց հարաբերությունները

  • Միմյանց նկատմամբ՝
    Եղբայրը և քույրը ապրում են տարօրինակ ներդաշնակությամբ, առանց բախումների, կարծես արդեն վաղուց հաշտվել են միմյանց ներկայության և նման կյանքի ռիթմի հետ։ Նրանց հարաբերություններում նկատվում է սառը ներդաշնակություն՝ առանց ջերմ զգացմունքների։ Նրանք իրար ընկեր են, բայց ոչ այնքան սիրով, որքան սովորությամբ։
  • Աշխարհի նկատմամբ՝
    Նրանք ապրում են մեկուսացած կյանքով՝ կտրված արտաքին աշխարհի հոսքից։ Ըստ էության, նրանք մերժում են սոցիալական կյանքը՝ իրենց ամբողջ գոյությունն նվիրելով տան ներսում գոյատևելուն։ Նրանց անտարբերությունն արտաքին աշխարհի հանդեպ հանգեցնում է մեկուսացման և վերջնական կորուստի։
  • Իրենք իրենց նկատմամբ՝
    Երկուսն էլ, կարծես, համակերպված են իրենց ընտրած կյանքի հետ։ Նրանք չեն հարցադրում իրենց ապրելու իմաստը, չեն որոնում ավելին։ Այս ներքին անտարբերությունը վերածվում է դանդաղ ինքնաոչնչացման։

Հետևություն

  1. Անտարբեր մարդիկ ենթակա են մեկուսացման․ նրանց ոչ ոք չի հիշի, չի նկատի։
    Իռենայի և նրա եղբոր կյանքը վկայում է, որ առանց արտաքին կապերի, առանց բաց լինելու կյանքի հանդեպ, մարդը մնում է մոռացված, աննկատ, և ի վերջո՝ անէացած։ Նրանց դուրս գալը տնից՝ առանց պայքարի, խորհրդանշում է սեփական գոյության նկատմամբ անտարբերությունը։
  2. Մարդու իրավունքն է ապրել իր նախընտրած ձևով, ոչ ոք իրավունք չունի նրանց նկատմամբ անճրինական վարք դրսևորելու։
    Չնայած պատմվածքի խորհրդավոր ուժին, որը կարծես ներխուժում է նրանց տարածք, կարևորվում է այն հարցը՝ արդյոք մարդն իրավունք ունի ապրել մեկուսի, զերծ մնալով հասարակության պահանջներից։ Պատմվածքը սահմանային իրավիճակ է՝ այն ցույց է տալիս, թե ինչ կարող է լինել, երբ այդ ընտրության իրավունքը մղվում է անտեսվածության։

Մի քանի խոսք հեղինակի մասին

Խուլիո Կորտասարը (1914–1984) արգենտինացի նշանավոր գրող է, ով իր ստեղծագործություններում համադրել է մոգական ռեալիզմ, սյուրռեալիզմ և փիլիսոփայական մտահայեցողություն։ «Զավթված տունը» պատմվածքը գրվել է 1946 թվականին և դարձել է լատինաամերիկյան գոթիկ գրականության օրինակ։ Նրա գործերը հաճախ են ցույց տալիս մարդկային հոգեբանության մութ կողմերը, վախերը, ներսում խլրտացող վտանգները։

Հասարակագիտություն  10 Սուռեալիզմը

Աուռեալիզմը (ֆրանս.՝ surréalisme, նշանակում է «գերհայեցողություն») արվեստի, գրականության և մշակույթի մի շարժում է, որը ձևավորվել է 20-րդ դարի սկզբին՝ հատկապես 1920-ական թվականներին։ Այն նպատակ ուներ դուրս գալ ռացիոնալ մտածողության սահմաններից և ուսումնասիրել ենթագիտակցական աշխարհը՝ օգտագործելով երազներ, հուզական վիճակներ և ազատ ասոցիացիաներ։

Ենթագիտակցության բացահայտում՝ ներշնչված Զիգմունդ Ֆրեյդի հոգեվերլուծական տեսություններից։

Ավտոմատ գրություն (écriture automatique)՝ գրել առանց մտածելու՝ ուղիղ ենթագիտակցությունից։

Երազների և հալյուցինացիաների պատկերներ՝ որպես ճշմարիտ զգացումների արտահայտություն։

Իրար չպատկանող տարրերի համադրություն՝ ստեղծելով անսովոր, նույնիսկ շոկային պատկերներ։

Օրինակներ

Անդրե Բրետոնը (André Breton)

Նա էր սյուռեալիզմի հիմնադիրն ու տեսաբաններից գլխավոր դեմքը։

1924 թվականին Անդրե Բրետոնը հրատարակեց «Սյուռեալիզմի մանիֆեստը» (Manifeste du surréalisme), որն էլ համարվում է շարժման պաշտոնական մեկնարկը։

Նա սյուռեալիզմը բնութագրեց որպես «մաքուր հոգեկան ավտոմատիզմ»՝ ազատ մտածողություն առանց բանականության վերահսկողության կամ էթիկայի ազդեցության։