1)40
2)9
3)4
4)56
5)13
6)(0,4)
7)?
8)4b¹²
9)4
10)(-2, Անվերջ)
11)10
12)-1
13)-8
14)12
15)36
16)4) իմաստ չունի
17)2)7
18) իմաստ չունի
Հանրահաշիվ 9
Day: 14.05.2025
Արտաշես և Արտավազդ առասպելի
Վերլուծություն
Վերլուծություն
1. Հոգեբանություն և բարոյականություն
- Բարու և չարի պայքար. Արտաշեսը ներկայացված է որպես արդար և ուժեղ թագավոր, մինչդեռ Արտավազդը՝ որպես չար ուժերի կրող, որը չարաշահում է իշխանությունը։
- Վնասված ժառանգություն. Արտավազդի դաժան բնավորությունը առասպելում կապվում է մայրական ծագման հետ (ալան էթնոս), ինչը հնում հաճախ դիտարկվում էր որպես օտար ու վտանգավոր ազդակների մարմնացում։
2. Հեթանոսական աշխարհընկալում
- Մոգական տարրեր. Ախոռատենը, կախարդական ամուսնությունը և մարգարեների հալածանքը հստակ վկայում են հեթանոսական դարաշրջանի հավատալիքների մասին։
- Գերբնական պատիժը. Արտավազդի բանտարկությունը և «ավերածության սպառնալիքը» կապվում են հին աշխարհի համաշխարհային հավասարակշռության գաղափարի հետ։
3. Քաղաքական և ազգային խորհրդանշականություն
- Հայր ու որդի հակադրություն. Հիշեցնում է հնագույն թեման՝ հորն ընդդիմացող որդու։ Սա կարող է խորհրդանշել սերնդափոխության վտանգները կամ իշխանության ապակայունացումը։
- Արագածի լեռը որպես սրբազան կենտրոն. Արտավազդի բանտարկությունը Արագած լեռում ցույց է տալիս այդ վայրը որպես գերբնական կենտրոն՝ հավասար Մասիսին։
Եզրակացություն
«Արտաշես և Արտավազդ» առասպելը հայոց դիցաբանության, քաղաքական մտածողության և բարոյագիտական արժեքների յուրահատուկ համադրություն է։ Այն ոչ միայն պատմական կամ դյուցազնական առասպել է, այլև՝ փիլիսոփայական խորհրդածություն մարդկային բնության, իշխանության և մեղքի հետևանքների մասին։
Եթե կուզես՝ կարող եմ նաև թեմատիկ շարադրություն կամ վերլուծական էսսե կազմել։
Հայկ և Բել առասպել
Վերլուծություն
Վերլուծություն
1. Ազգայնական և ինքնության գաղափար
- Հայկը՝ ազգի նախահայր. Նա ներկայացվում է որպես անկախության, խիզախության ու հայրենասիրության մարմնացում։ Նրա դեմ կանգնած է բռնատիրության խորհրդանիշ Բելը։
- Ազատության մարտիկ. Հայկը հրաժարվում է ապրել բռնապետության պայմաններում և որոշում է սեփական ազատ կյանքն ապահովել։ Սա դառնում է հայ ազգի հպարտության հիմքերից։
2. Բարի ու չարի հակադրություն
- Հայկ՝ բարի հերոս, Բել՝ չար բռնակալ. Առասպելն ունի դասական դիցաբանական կառուցվածք, որտեղ գլխավոր հերոսը պայքարում է չար ուժի դեմ՝ ի նպաստ արդարության և ժողովրդի բախտի։
- Հայկի հաղթանակը ունի բարոյական արժեք․ այն դառնում է օրինակ՝ չհնազանդվելու ճնշմանը։
3. Դիցաբանական հենք
- Դիցաբանական հերոսի կերպար. Հայկը ունի սրբազան կամ գերբնական հատկանիշներ՝ ուժեղ է, սուր աչքով, հեռահար աղեղով։ Նրա կերպարը կարելի է համեմատել հին աշխարհի այլ դյուցազունների հետ։
- Դիցաբանական հակառակորդի կերպար. Բելը՝ միացյալ իշխանության, գերբնական ահաբեկման ու աստվածացման ձգտող դեմք է, ով պարտվում է մարդկային արժանապատվությանը։
4. Վայրաբանական և սիմվոլիկ իմաստներ
- Հայկյան սահմանազատում. Հայկի նոր բնակավայրն Արարատյան դաշտում դառնում է նոր սկիզբ՝ ազգային տարածքի սրբագործում։
- Հայրենիքի ծնունդը. Հայկի հաղթանակից հետո՝ այդ տարածքում ծագում է հայ ազգը։ Այս առումով առասպելը փոխակերպվում է հիմնադիր միթոս։
Русский язык
1 блок:
презабавный
приуныть
прельстить
престарый
пречудливый
приласкать
приспособиться
преодолеть
приклеить
привокзальный
придержать
привязать
президиум
прикрикнуть
привилегия президента
приданья старины
радиоприёмник
Русский язык прибывать вовремя
Русский язык
Вставьте пропущенные буквы. Распределите и запишите слова в две колонки: в первую — с приставкой при-, во вторую — с приставкой пре-.
Старинное пр…дание, камень пр…ткновения, пр…чуды природы, пр…ступить (к делу), богатое пр…даное, пр…вратности судьбы, пр…одоление препятствий, не надо пр…рекаться, пр…знание в содеянном, пр…бывать в бездействии, беспр…кословно повиноваться, пр…верженец новых взглядов, пр…дать друга, пр…мирить врагов, пр…бытие поезда, непр…менное условие, полезное пр…обретение, жизнь без пр…крас, пр…забавный случай, пр…ломление лучей, пр…вышение полномочий, пр…остановить слушание дела, давать пр…сягу, искатели пр…ключений.
означает приближение, присоединение, неполноту действия, сопутствие и т.п.)
- Предание (исключение: “предание старины глубокой” — история, легенда)
- Приткновение
- Причуды природы
- Приступить (к делу)
- Приданое
- Превратности судьбы (исключение: приставка пре- тут — значение “изменчивости”)
- Преодоление препятствий (исключение: приставка пре- — значение “через”)
- Пререкаться
- Признание в содеянном
- Пребывать в бездействии
- Беспрекословно повиноваться
- Приверженец новых взглядов
- Предать друга
- Примирить врагов
- Прибытие поезда
- Непременное условие
- Приобретение
- Жизнь без прикрас
- Призабавный случай
- Преломление лучей
- Превышение полномочий
- Приостановить слушание дела
- Давать присягу
- Искатели приключений
Пре-
(означает «очень», «через», «пере-», «высшая степень»)
- Предание (в значении “легенда, сказание”)
- Превратности судьбы
- Преодоление препятствий
- Пререкаться
- Признание в содеянном
- Пребывать в бездействии
- Превышение полномочий
- Преломление лучей
- Призабавный случай
- Преобретение — ❌ (такого слова нет, правильно: приобретение)
Исправленное распределение:
С приставкой “при-“
- Приткновение
- Причуды природы
- Приступить
- Приданое
- Пререкаться
- Признание
- Пребывать
- Беспрекословно
- Приверженец
- Предать
- Примирить
- Прибытие
- Приобретение
- Жизнь без прикрас
- Приостановить
- Присягу
- Приключений
С приставкой “пре-“
- Предание (в значении “легенда”)
- Превратности
- Преодоление
4
Վիլյամ Սարոյան «Հյուսնի պատմությունը»
Պատմվածքի իմաստը
Պատմվածքը ցույց է տալիս, որ հուսահատությունը հաճախ անիմաստ է, քանի որ կյանքը կարող է անսպասելիորեն փոխվել: Հուսահատվելը չի լուծում խնդիրը, այլ միայն ավելացնում է ցավը: Սարոյանը ցանկանում է փոխանցել այն գաղափարը, որ պետք է ապրել ներկայով և չկորցնել հույսը, նույնիսկ ամենադժվար պահերին:
🧍♂️ Կերպարներ
- Հյուսն՝ հիմնական կերպար, ով ներկայացնում է մարդու համառությունը և հույսը:
- Ընկերը՝ հուսադրող կերպար, ով փորձում է մեղմել հյուսնի հուսահատությունը:
- Կինը և երեխաները՝ ընկերոջ նման՝ փորձում են ուրախացնել հյուսնին:
Կարծում եմ, որ եթե կնոջ և երեխաների կերպարները բացակայում լինեին, պատմվածքի ասելիքը չէր լինի ամբողջական: Նրանք ցույց են տալիս, որ նույնիսկ ամենադժվար պահին ընտանիքի աջակցությունը կարող է մեղմել ցավը:
💡 Հուսահատությունը
Հուսահատությունը այն վիճակն է, երբ մարդը կորցնում է հույսը և չի տեսնում ելք իր խնդիրներից: Այն կարող է առաջանալ տարբեր պատճառներով՝ անձնական կորուստներ, ֆինանսական դժվարություններ կամ առողջական խնդիրներ: Սակայն պատմվածքը ցույց է տալիս, որ հուսահատվելը չի լուծում խնդիրը, այլ միայն ավելացնում է ցավը:
✅ Հեղինակի ասելիքը
Վիլյամ Սարոյանը ցանկանում է փոխանցել այն գաղափարը, որ պետք է ապրել ներկայով և չկորցնել հույսը, նույնիսկ ամենադժվար պահերին: Նա ցույց է տալիս, որ կյանքը անսպասելիորեն կարող է փոխվել, և հուսահատությունը հաճախ անիմաստ է:
Այս պատմվածքը մեզ հիշեցնում է, որ պետք է գնահատել այն, ինչ ունենք, և չկորցնել հույսը՝ անկախ իրավիճակից:
Արա Գեղեցիկ և Շամիրամ
Վերլուծություն
Վերլուծություն
1. Ազգային արժանապատվություն և անկախություն
- Արան մերժում է Շամիրամի առաջարկը ոչ միայն անձնական, այլև ազգային պատվախնդրության դիրքից։ Նա չի ուզում դառնալ օտար միապետուհու ամուսին և ենթարկվել նրա իշխանությանը։
- Նրա մահը դառնում է զոհողություն՝ արժանապատվության պահպանման համար։
2. Սերը՝ որպես ավերիչ ուժ
- Շամիրամի սերը ներկայացվում է գերբնական չափերի հասնող կիրք, որը վերածվում է գրեթե մոլորության։
- Նրա հույզերը փոխակերպվում են բռնակալական գործողությունների՝ պատերազմ, փորձ՝ հաղթահարելու մահը, ցանկություն՝ տիրանալու Արա Գեղեցիկին ցանկացած գնով։
3. Կնոջ դերը առասպելում
- Շամիրամը դյուցազնական կերպար է՝ խելացի, գեղեցիկ, բայց միևնույն ժամանակ՝ վհատ մոլորությամբ տարված ու դաժան։
- Նա ներկայացվում է որպես ուժեղ կին, բայց ուժը խեղաթյուրված է սիրային կրքի մթագնման արդյունքում։
Հաղթանակ խաղողի մասին
Հաղթանակ խաղողը (հայերեն՝ “Հաղթանակ”) սեղանի տեսակ է, որը հայտնի է իր խոշոր, հյութալի և գեղեցիկ տեսքով պտուղներով։ Այն համարվում է վաղահաս և բարձր բերքատվություն ունեցող սորտ, որն օգտագործվում է հիմնականում թարմ վիճակում ուտելու համար։
Հաղթանակ խաղողի բնութագիրը
- Ծագում՝ Ստեղծվել է Խորհրդային Միությունում՝ ռուսական սելեկցիայի արդյունք է։
- Սեղանի սորտ՝ օգտագործվում է թարմ ուտելու համար։
- Հասունացման ժամկետ՝ վաղամիջին (հասունանում է օգոստոսի կեսերից)։
- Վազը՝ ուժեղ աճող
- Թփի կառուցվածք՝ խիտ, լավ ծածկված տերևներով
- Ողկետ՝ միջինից մեծ (500-800 գ, երբեմն՝ ավելի), կոնաձև կամ գլանաձև
- Պտուղները՝
- Գույնը՝ բաց կանաչավուն, արևի տակ՝ ոսկեգույն երանգով
- Չափը՝ խոշոր, երկարավուն կամ օվալաձև
- Համը՝ քաղցր, նուրբ մուսկատային երանգով
- Մաշկը՝ բարակ, բայց դիմացկուն
Առավելություններ
- Բարձր բերքատվություն
- Հաճելի տեսք և համ՝ լավ վաճառքի հնարավորություն
- Հիվանդությունների նկատմամբ որոշ կայունություն
- Հարմար է տեղափոխման և կարճաժամկետ պահպանման համար
Թերություններ
- Հնարավոր է զգայուն լինի որոշ սնկային հիվանդությունների նկատմամբ խոնավ կլիմայում
- Պահանջում է լավ խնամք՝ որակը պահպանելու համար
Հաղթանակը սիրով օգտագործվում է ինչպես տնային այգեգործների, այնպես էլ մասնագիտական խաղողագործների կողմից՝ իր որակների և շուկայական պահանջարկի շնորհիվ։
Ցանկանու՞մ ես, որ նշեմ նաև դրա մշակման եղանակները կամ համեմատեմ այլ սորտերի հետ։
Գինե գործունեության մասին Տեղեկություն
Գինե գործունեությունը (գինեգործությունը) խաղողի մշակման և գինու արտադրության գործընթացն է։ Այն հնագույն զբաղմունքներից է և կարևոր տեղ ունի հատկապես այն երկրներում, որտեղ զարգացած է խաղողագործությունը՝ ինչպիսին է Հայաստանը։
Գինե գործունեության փուլերը
- Խաղողի աճեցում և խնամք
- Խաղողը ընտրվում է ըստ գինու տեսակի (սպիտակ, կարմիր, քաղցր և այլն)։
- Կարևոր է հողի որակը, կլիման, վազի ձևավորումը և հիվանդությունների դեմ պայքարը։
- Հավաք և մշակում
- Խաղողը հավաքում են հասունացման լավագույն փուլում։
- Այնուհետև անցնում է զտման և ճզմման գործընթացներ՝ պտղահյութը առանձնացնելու համար։
- Խմորման գործընթաց
- Պտղահյութին ավելացվում են խմորիչներ (կամ օգտագործվում են բնական)՝ շաքարը վերածելու ալկոհոլի։
- Սպիտակ գինիներն ու կարմիր գինիներն ունեն տարբեր խմորման տեխնոլոգիաներ։
- Հնեցում
- Գինին պահվում է տակառներում կամ մետաղական տարաներում՝ հատուկ պայմաններում, որպեսզի հասունանա և զարգանա համը։
- Ֆիլտրացում և լցոնում շշերի մեջ
- Գինին զտում են նստվածքից և լցնում շշերի մեջ՝ վաճառքի կամ պահպանման համար։
Գինեգործություն Հայաստանում
Հայաստանը համարվում է գինեգործության հնագույն կենտրոններից մեկը։ Արենիի քարանձավում հայտնաբերված են աշխարհի ամենահին գինեգործարանի հետքեր (մոտ 6100 տարեկան)։ Հայկական գինին առանձնանում է յուրահատուկ համով և բնականությամբ։
Հայտնի հայկական գինու տեսակներ՝
- Արենի – կարմիր, դասական հայկական գինի
- Խնդողնի – կարմիր խաղողից պատրաստվող նուրբ գինի
- Վոսքեհատ, Գառան դմակ – սպիտակ գինիների սորտեր
Գինեգործությունը այսօր համարվում է ոչ միայն գյուղատնտեսական, այլև մշակութային և զբոսաշրջային կարևոր ճյուղ։
Ցանկանու՞մ ես, որ գրեմ նաև գինու տեսակների կամ արտադրության տեխնոլոգիաների մասին։
Խաղողի մասին Տեղեկություն
Խաղողը բազմամյա փաթաթվող թուփ է, որն աճում է հիմնականում բարեխառն և տաք կլիմայական պայմաններում։ Այն հայտնի է իր հյութալի պտուղներով, որոնք օգտագործվում են ինչպես թարմ վիճակում ուտելու, այնպես էլ գինու, հյութի, չրերի (չամիչի), քացախի և այլ մթերքների արտադրության համար։
Խաղողի ընդհանուր տեղեկություններ
- Գիտական անունը՝ Vitis vinifera
- Ընտանիք՝ Խաղողազգիներ (Vitaceae)
- Ծագում՝ Հարավային Կովկաս, Մերձավոր Արևելք (մ.թ.ա. մոտ 6000 տարի առաջ)
- Բուսաբանական կառուցվածք՝ Տնկվում է որպես փաթաթվող վազ, ունի դարիկներ (մագլցող օրգաններ)։
- Բազմանում՝ սերմերով, ինչպես նաև վեգետատիվ՝ կտրտած վազերով կամ պատվաստմամբ։
Խաղողի տեսակները
Խաղողի տեսակները կարելի է բաժանել մի քանի խումբ՝ օգտագործման եղանակի, պտղի չափի, գույնի և ձևի հիման վրա։
1. Ըմպելի խաղող (Սեղանի խաղող)
Օգտագործվում է թարմ վիճակում ուտելու համար։
- Արարատ – Հայկական սեղանի սորտ
- Տամսոն (Thompson Seedless) – Անմիջապես ուտելու և չամիչ պատրաստելու համար
2. Տեխնիկական խաղող (Գինու խաղող)
Օգտագործվում է գինու և հյութերի արտադրության մեջ։
- Մսխալի – սպիտակ գինի
- Սափերավի – կարմիր գինի
- Վոսքեհատ, Գառան դմակ – հայկական տեխնիկական սորտեր
3. Չրային խաղող
Նախատեսված է չամիչ ստանալու համար։
- Սուլթանինա (Sultana) – սերմանետ, հայտնի չամիչի սորտ
4. Դեկորատիվ խաղող
Օգտագործվում է այգեգործության մեջ՝ ցանկապատերի կամ պատերի վրա կանաչապատման նպատակով։
Խաղողը ոչ միայն համեղ է, այլև շատ օգտակար. պարունակում է մեծ քանակությամբ հակաօքսիդանտներ, վիտամիններ (հատկապես C և K), հանքանյութեր և օգտակար թթուներ։
Ցանկանու՞մ ես խաղողի մասին ավելի մանրամասն տեղեկություն՝ օրինակ՝ մշակման եղանակներ կամ կոնկրետ հայկական սորտերի նկարագրություն։
Արտավազդ Մկրտչյան 10 դասարան 