1.Ինչ է ոսպնյակը: Ոսպնյակների ինչ տեսակներ գիտեք:

Ոսպնյակները հիմնականում բաժանվում են երկու մեծ խմբի՝ կախված դրանց ձևից և լույսի ճառագայթների վրա ազդեցությունից․

1. Դրական (կոնվեքս) ոսպնյակներ

• Այս ոսպնյակները կենտրոնում ավելի հաստ են, քան եզրերում։
• Կենտրոնացնում են լույսի ճառագայթները (հավաքող ոսպնյակներ)։
• Օգտագործվում են՝ հեռատեսության ակնոցներում, խոշորացույցներում, տեսախցիկներում, միկրոսկոպներում։

Տեսակներ՝

• Երկկողմանի ուռուցիկ (երկու կողմն էլ ուռուցիկ)
• Հարթ-ուռուցիկ (մի կողմը հարթ, մյուսը՝ ուռուցիկ)
• Ընկույզաձև (մի կողմը ավելի շատ ուռուցիկ, մյուսը՝ քիչ)

2. Որ ուղիղն են անվանում ոսպնյակի գլխավոր օպտիկական առանցք:

Ոսպնյակի գլխավոր օպտիկական առանցք են անվանում այն ուղիղը, որը անցնում է ոսպնյակի երկու կենտրոնների (կորության կենտրոնների) կամ՝ առավել պարզ՝ օպտիկական կենտրոնով և երկու կոր մակերեսների կենտրոններով։

Պարզ ձևակերպմամբ․

👉 Գլխավոր օպտիկական առանցքը ուղիղ գիծ է, որը անցնում է ոսպնյակի միջով և ուղղված է այնպես, որ սիմետրիկ է ոսպնյակի կառուցվածքի նկատմամբ։

3. Որ ոսպնյակներն են կոչվում ուռուցիկ. և որ ոսպնյակները՝ գոգավոր:

Ուռուցիկ (կոնվեքս) ոսպնյակներ — այն ոսպնյակներն են, որոնք
կենտրոնում ավելի հաստ են, քան եզրերում։
Այս ոսպնյակները հավաքում են լույսի ճառագայթները՝ բերելով դրանք մեկ կետի (կենտրոնացնում են)։

📌 Օրինակ՝ օգտագործվում են՝

• հեռատեսության ակնոցներում,
• խոշորացույցներում,
• միկրոսկոպներում։

---

🔹 Գոգավոր (կոնկավ) ոսպնյակներ — այն ոսպնյակներն են, որոնք
եզրերում ավելի հաստ են, քան կենտրոնում։
Այս ոսպնյակները ցրում են լույսի ճառագայթները՝ շեղելով դրանք տարբեր ուղղություններով։

📌 Օրինակ՝ օգտագործվում են՝

• կարճատեսության ակնոցներում,
• որոշ լազերային և օպտիկական սարքերում։

4. Ինչ է բարկ ոսպնյակը: Որ կետն են անվանում ոսպնյակի օպտիկական կենտրոն: Ինչ հատկությամբ է այն օժտված:

Բարկ ոսպնյակ են անվանում ուռուցիկ (կոնվեքս) ոսպնյակը, քանի որ այն բարկացնում է լույսի ճառագայթները, այսինքն՝ կենտրոնացնում է ճառագայթները մի կետի վրա։
Այդ պատճառով այն երբեմն անվանում են նաև հավաքող ոսպնյակ։

📌 Օրինակ՝ եթե արևի լույսն անցկացնել բարկ ոսպնյակի միջով, այն կարող է հավաքել լույսը մի կետի ու նույնիսկ այրել թուղթը։

---

🔹 Ո՞ր կետն է կոչվում ոսպնյակի օպտիկական կենտրոն

Օպտիկական կենտրոնը ոսպնյակի այն կենտրոնական կետն է, որը գտնվում է ոսպնյակի ներսում՝
երկու կոր մակերեսների միջև (մոտավորապես միջինում)։

5. Ինչով են իրարից տարբերվում հավաքող և ցրող ոսպնյակները:

Ուռուցիկ (հավաքող) ոսպնյակը կենտրոնացնում է լույսը → 🔥 կարող է նույնիսկ այրել թուղթ։

Գոգավոր (ցրող) ոսպնյակը տարածում է լույսը տարբեր կողմեր։

6. Որ կետն է կոչվում հավաքող ոսպնյակի կիզակետ: Իսկ ցրող ոսպնյակի կեղծ կիզակետ?

Հավաքող (ուռուցիկ) ոսպնյակի կիզակետը (ֆոկուսային կետ) այն իրական կետն է, որտեղ
զուգահեռ ընկնող լույսի ճառագայթները՝
անցնելով ոսպնյակի միջով, հավաքվում են մի կետի վրա։

📌 Այս կետը գտնվում է գլխավոր օպտիկական առանցքի վրա, որոշակի հեռավորությամբ՝
ոսպնյակի կենտրոնից։

Սա է իրական կիզակետը, որովհետև ճառագայթները իրականում անցնում են այդ կետով։

7. Ինչ է ոսպնյակի կիզակետային հեռավորությունը: Ինչով են տարբերվում հավաքող և ցրող ոսպնյակների կիզակետային հեռավորությունները:

Հավաքող ոսպնյակում՝
լույսի ճառագայթները իրականում հավաքվում են,
այնպես որ կիզակետային հեռավորությունը լինում է դրական։

🔹 Ցրող ոսպնյակում՝
ճառագայթները ցրվում են, և միայն նրանց երկարացումները են հատվում երևակայական կետում։
Այդ պատճառով կիզակետային հեռավորությունը լինում է բացասական։

8. Որ մեծությունն է կոչվում ոսպնյակի օպտիկական ուժ: Ինչ միավորով է այն արտահայտվում, և ինչպես է արտահայտվում այդ միավորը:

Ոսպնյակի օպտիկական ուժը այն ֆիզիկական մեծությունն է,
որն արտահայտում է՝ ** որքան ուժեղ է ոսպնյակը շեղում լույսի ճառագայթները**։

Այն համեմատ inversely է կապված կիզակետային հեռավորության հետ։

---

📌 Օպտիկական ուժի բանաձևը`

D=1f\boxed{D = \frac{1}{f}}D=f1​​

📍 Որտեղ՝

• DDD — ոսպնյակի օպտիկական ուժը
• fff — կիզակետային հեռավորությունը մետրերով (մ)

Կարևոր է՝ fff-ը միշտ չափում ենք մետրերով, ոչ թե սանտիմետրերով։

9. Առարկայի բարձրությունը 70 սմ է, իսկ նրա պատկերի բարձրությունը 52 սմ: Որքա՞ն է ոսպնյակի գծային խոշորացումը:

Ոսպնյակի գծային խոշորացումը ≈ 0.74

🔹 Քանի որ K<1K < 1K<1, նշանակում է՝
պատկերը փոքրացված է՝ համեմատած առարկայի հետ։

Ցանկանո՞ւմ ես հիմա խնդիրներ՝ մեծացված պատկերով, կամ տես՝ ինչպես է խոշորացումը կապված տարածական հեռավորությունների հետ։

10.Որքա՞ն է 0.8 մետր բարձրությամբ առարկայի պատկերի բարձրությունը, եթե ոսպնյակի գծային խոշորացումը 2.5 է: Պատասխանը գրել տասնորդականի ճշտությամբ: