1.Ինչո՞ւ  են 6-րդ խմբի խմբի գլխավոր ենթախմբի  տարրերին անվանում «քալկոգեններ»,   6-րդ խմբի խմբի գլխավոր ենթախմբի տարրերին՝ кислորոդ, սուլֆուր, սելեն, տելուր և պոլոնիում, անվանում են «քալկոգեններ» (անգլ.՝ chalcogens), քանի որ այս տարրերը գտնվում են բնական միացություններում՝ հատկապես մետաղների հետ կապված ձևով, որոնք կոչվում են «քալկոգենային» միացություններ:

        թվարկեք  այդ  տարրերը, բնութագրեք  այդ  տարրերի  ատոմների     

        բաղադրությունը   և   էլեկտրոնային  թաղանթի կառուցվածքը:

*2-  «Քալկոգենների  ատոմները   ինչպիսի՞   վալենտականություն    

       և   օքսիդացման   աստիճան   են   ցուցաբերում   միացություններում, գրեք  օրինակներ…

Քալկոգենների (6-րդ խմբի տարրերի) ատոմները ունեն տարբեր վալենտականություն, որը կախված է դրանց արտաքին էլեկտրոնային շերտից:

Օքսիգեն (O)՝ սովորաբար ունի -2 վալենտականություն: Այն ամենայն հավանականությամբ բացասական վալենտականություն ունի, քանի որ այն մեծ ուժով գրավում է էլեկտրոնները: Օքսիգենը կարող է նաև ստանալ +2 վալենտականություն մի քանի քիմիական միացություններում, օրինակ՝ օքսիդներում (օր.՝ O₂Cl₂), բայց հիմնականում հայտնվում է -2 վալենտականությամբ։

*3 — «Քալկոգեններ  ինչպիսի՞ միացությունների  ձևով  են  տարածված  բնության   մեջ:

• Թթվածնի  տարածվածությունը  երկրագնդի վրա
• Թթվածնի  դիրքը պարբերական համակարգում, ատոմի կառուցվածքը, իզոտոպների բաղադրությունը(պրոտոնների, նեյտրոնների, էլեկտրոնների քանակը իզոտոպներում), վալենտականությունը և օքսիդացման  աստիճանը  միացություններում
  Ինչո՞ւ  են 6-րդ խմբի խմբի գլխավոր ենթախմբի  տարրերին անվանում «քալ
  6-րդ խմբի խմբի գլխավոր ենթախմբի տարրերին՝ кислորոդ, սուլֆուր, սելեն, տելուր և պոլոնիում, անվանում են «քալկոգեններ» (անգլ.՝ chalcogens), քանի որ այս տարրերը գտնվում են բնական միացություններում՝ հատկապես մետաղների հետ կապված ձևով, որոնք կոչվում են «քալկոգենային» միացություններ:
  Բառը «քալկոգեն» գալիս է հունարենից՝ «խալկոս» (χαλκός), որը նշանակում է «բրոնզ» կամ «մետաղ», և «գեն» (γενής), ինչը նշանակում է «առաջացող» կամ «պտղաբեր»։ Սա վերաբերում է այն փաստին, որ այս տարրերը շատ հաճախ հանդիպում են մետաղների հետ միացած ձևով՝ կազմելով հանման նյութեր, ինչպիսիք են հանքանյութերը (օրինակ՝ սուլֆիդները, օքսիդները և այլն)։
  Քալկոգենների քիմիական հատկությունները բնութագրվում են նրանով, որ նրանք հաճախ առաջացնում են բարդ միացություններ մետաղների կամ այլ տարրերի հետ, և նրանք ունեն բազմաթիվ կարևոր դերեր կենդանական և բույսային աշխարհի կյանքում։
  
  Քալկոգենների  ատոմները   ինչպիսի՞   վալենտականությու
  Քալկոգենների (6-րդ խմբի տարրերի) ատոմները ունեն տարբեր վալենտականություն, որը կախված է դրանց արտաքին էլեկտրոնային շերտից:
  Օքսիգեն (O)՝ սովորաբար ունի -2 վալենտականություն: Այն ամենայն հավանականությամբ բացասական վալենտականություն ունի, քանի որ այն մեծ ուժով գրավում է էլեկտրոնները: Օքսիգենը կարող է նաև ստանալ +2 վալենտականություն մի քանի քիմիական միացություններում, օրինակ՝ օքսիդներում (օր.՝ O₂Cl₂), բայց հիմնականում հայտնվում է -2 վալենտականությամբ։
  Սուլֆուր (S)՝ կարող է ունենալ մի քանի վալենտականություն՝ -2, +2, +4, +6: Սուլֆուրի վալենտականությունը կարող է փոփոխվել կախված դրա միացման տիպից (օր.՝ H₂S-ում -2, SO₂-ում +4, SO₃-ում +6)։
  Սելեն (Se)՝ ինչպես սուլֆուրը, ունի մի քանի վալենտականություն՝ -2, +2, +4, +6։ Սելենը, օրինակ, կարող է լինել -2 վալենտականությամբ սելենիդների մեջ (Se²⁻) և +4 կամ +6 վալենտականությամբ սելենային միացություններում։
  Տելուր (Te)՝ սովորաբար ունի -2, +2, +4, +6 վալենտականություն։ Տելուրն առավել հաճախ հայտնվում է -2 վալենտականությամբ (օր.՝ Te²⁻), բայց կարող է նաև ունենալ դրական վալենտականություն բարդ միացություններում։
  Պոլոնիում (Po)՝ ունի հիմնականում +2 և +4 վալենտականություն: Սովորաբար պոլոնիումի +2 վալենտականությունը բնորոշ է դրա միացություններին։
  Այս տարրերի վալենտականությունը մեծապես կախված է այն սիմետրիկ տարրերից, որոնց հետ դրանք միանում են, ինչպես նաև նրանց օքսիդացման պայմաններից:
  
  Թթվածնի  դիրքը պարբերական համակարգում, ատոմի կառուցվածքը, իզոտոպների բաղադրությունը(պրոտոնների, նեյտրոնների, էլեկտրոնների քանակը իզոտոպներում), վալենտականությունը և օքսիդացման  աստիճանը  միացություններում
  Թթվածնի դիրքը պարբերական համակարգում
  Թթվածնը գտնվում է պարբերական համակարգի 16-րդ խմբում (քալկոգենների խումբ) և 2-րդ շրջանում։ Այն երկրորդ առավել էլեկտրամկայուն տարրն է, երբ կանդրադառնանք էլեկտրոնային կազմի և օքսիդացման հզորության տեսակետից։
  Ատոմի կառուցվածքը
  Թթվածնի ատոմի կառուցվածքը հետևյալն է՝
  Ատոմի համարը՝ 8
  Ատոմի զանգվածը՝ մոտ 16 մ.զ.
  Էլեկտրոնների քանակը՝ 8
  Էլեկտրոնային կոնֆիգուրացիան՝ 1s² 2s² 2p⁴
• Թթվածնի  ֆիզիկական, քիմիական, ֆիզիոլոգիական  հատկությունները 
• Օդի բաղադրությունը:  Ինչպիսի՞   թունավոր  նյութեր կարող  են պարունակվել օդում(պինդ, հեղուկ,գազային)
• Օզոն,   Օզոնային ճեղքերի առաջացման պատճառները   որո՞նք  են 
• Որտե՞ղ  է  կիրառվում  թթվածնը:

 Լաբորատոր փորձեր՝  Այրման  ռեակցիաներ: Օդի  բաղադրությունը:

Անհատական աշխատանքների  թեմաները՝

• Ի՞նչ  է  մթնոլորտը, մթնոլորտի շերտերը որո՞նք են:
• Մթնոլորտը մոլորակների (այդ թվում՝ Երկրի) շուրջ գտնվող գազերի շերտն է, որը պահպանում է կենդանի օրգանիզմների կյանքը՝ ապահովելով օդը, ջուրը, ջերմաստիճանը և տարբեր այլ գործոններ: Մթնոլորտը նաև պաշտպանում է Երկիրը վնասակար ճառագայթումից և այլ վտանգներից:
  Երկրի մթնոլորտը բաժանվում է մի քանի շերտերի՝ ըստ բարձրության և բնութագրական առանձնահատկությունների:
  Տրոպոսֆերա (տեղապաշտպանություն)
  Սա մթնոլորտի ստորին շերտն է, որը սկսվում է Երկրի մակերևույթից և հասնում մոտ 8–15 կմ բարձրության (հարավային և հյուսիսային շրջաններում տարբեր է): Այստեղ է գտնվում կյանքի մեծ մասը, օդը, խոնավությունը, եղանակը և մетеորլոգիական երևույթները (առաջանում են ամպերը, անձրևները, քամիները և այլն):
  Ստրատոսֆերա (երկարաձիգ շերտ)
  Ստրատոսֆերան սկսվում է տրոպոսֆերայից մոտ 15 կմ բարձրությունից և հասնում մինչև 50 կմ բարձրություն: Այս շերտում օդի ճնշումը նվազում է, իսկ ջերմաստիճանը՝ բարձրանում: Այստեղ է գտնվում օզոնի շերտը, որը պաշտպանում է Երկիրը արևի վտանգավոր ուլտրամանուշակագույն ճառագայթներից:
  Մեզոսֆերա (միջնաբառարան)
  Մեզոսֆերան գտնվում է ստրատոսֆերայից բարձր՝ մոտ 50 կմ-ից մինչև 85–90 կմ բարձրություն: Այստեղ ջերմաստիճանը շարունակաբար իջնում է, իսկ օդը դառնում է շատ բարակ: Դեպի այս շերտում են մտնում մетеորիտները, որոնք այրվում են մթնոլորտում:
  Թերմոսֆերա (բարձր ջերմաստիճան)
  Թերմոսֆերան գտնվում է մոտ 85–90 կմ բարձրությունից մինչև մոտ 500–1000 կմ բարձրություն: Այս շերտում ջերմաստիճանը բարձրանում է շատ բարձր (դառը մինչև 1500 °C), քանի որ մթնոլորտի գազերը ձուլվում են արևի ճառագայթման ազդեցությամբ: Այստեղի օդը շատ բարակ է, բայց դառնում է ավելի նուրբ բարձրության հետ: Սա նաև այն տարածքն է, որտեղ ձևավորվում են որոշ արհեստական卫 ուղեծրեր:
  Էքզոսֆերա (ձգտում դեպի բաց տիեզերք)
  Սա մթնոլորտի ամենաբարձր շերտն է՝ մոտ 500–1000 կմ-ից սկսած մինչև մոտ 10 000 կմ բարձրություն: Այս շերտում օդի մասնիկները շատ խիստ ցրված են, և այն աստիճանաբար անցնում է բաց տիեզերքին: