Կենսաբանություն 9

Ի՞նչ է բջջային ցիկլը, նշել փուլերը։
Բջջային ցիկլը բջջի կյանքի ընթացքում կատարվող իրադարձությունների հաջորդականությունն է, որը ներառում է աճը, նյութափոխանակությունը և բաժանումը:

Բջջային ցիկլի փուլերը

Կախված բաժանման տեսակից, կարող է լինել միտոզ (սոմատիկ բջիջների բաժանում) կամ մեյոզ (սեռական բջիջների առաջացում)։

G₁ (Առաջին նախապատրաստական փուլ)

Բջիջը աճում է, մեծանում է իր չափերով։

Ակտիվանում է սպիտակուցների սինթեզը։

Պատրաստվում է ԴՆԹ կրկնապատկմանը։

S (Սինթեզի փուլ)

ԴՆԹ-ի կրկնապատկման (ռեպլիկացիայի) փուլն է։

Կազմվում են քրոմատիդները, որոնք պատրաստվում են բաժանման համար։

G₂ (Երկրորդ նախապատրաստական փուլ)

Բջիջը շարունակում է աճել։

Ակտիվանում է էնզիմների և սպիտակուցների սինթեզը, որոնք անհրաժեշտ են բաժանման համար։

Պատրաստվում է միտոզի կամ մեյոզի անցնելու։

M (Միտոտիկ կամ բաժանման փուլ)

Բջիջը բաժանվում է՝ առաջացնելով երկու դուստր բջիջներ։

2.Ին՞չ է միթոզը, նշել փուլերը, որ բջիջներին է այն բնորոշ։
Միտոզը բջջի բաժանման գործընթաց է, որի արդյունքում առաջանում են երկու գենետիկորեն նույնական դուստր բջիջներ։ Այն բնորոշ է սոմատիկ (մարմնի) բջիջներին, որոնք ապահովում են աճը, վերականգնումը և վնասված հյուսվածքների նորացումը։

Միտոզի փուլերը

  1. Պրոֆազ (Prophase)
    • Քրոմատինը խտանում է և ձևավորում քրոմոսոմներ։
    • Կենտրոնական մարմնիկները (ցենտրիոլները) բաժանվում են և շարժվում բջջի հակառակ բևեռներ։
    • Կազմավորվում է բաժանման իլիկը։
    • Կորում է միջուկակը, և քայքայվում է միջուկի թաղանթը։
  2. Մետաֆազ (Metaphase)
    • Քրոմոսոմները դասավորվում են բջջի կենտրոնում՝ մետաֆազային թիթեղում։
    • Իլիկաթելերը միանում են քրոմոսոմների ցենտրոմերներին։
  3. Անաֆազ (Anaphase)
    • Քրոմոսոմների քրոմատիդները բաժանվում են և շարժվում դեպի բջջի բևեռներ։
    • Յուրաքանչյուր բևեռ ստանում է հավասար քանակությամբ քրոմոսոմներ։
  4. Տելոֆազ (Telophase)
    • Քրոմոսոմները վերածվում են քրոմատինի։
    • Վերականգնվում է միջուկի թաղանթը։
    • Կազմավորվում են երկու նոր միջուկներ։
  5. Ցիտոկինեզ (Cytokinesis) (ավարտական փուլ)
    • Բջջի ցիտոպլազման բաժանվում է,