Դո՛ւրս գրել տեքստում եղած թվականները, որոշե՛լ գրության
ձևը (արաբական թվանշաններով, այբուբենի տառերով և այլն)։ Թվականները
գրել բառերով և նշե՛լ տեսակները։ Դո՛ւրս գրել նաև թվականներով
կազմված բառերը (գոյական, ածական)։

Զվարթնոց. Վաղարշապատի Ս. Գրիգոր. վաղ միջնադարի հայկական ճարտարապետության
հուշարձան Արարատյան դաշտում՝ Էջմիածնից 3 կմ հարավ։
Ըստ հայ պատմիչների վկայության և պահպանված հունարեն արձանագրության՝
կառուցել է Ներսես Գ Իշխանցի (Շինող) հայոց կաթողիկոսը, և նրա գահակալության
տարիներից էլ՝ 641-661, արտածվում է Զվարթնոցի կառուցման ժամանակը։
Ըստ Մովսես Կաղանկատվացու՝ Զվարթնոցը օծվել է 652-ին։ Թ. Թորամանյանի
կարծիքով շինարարությունը սկսվել է 643-ին և հիմնականում ավարտվել 652-ին։
Զվարթնոցը կանգուն է եղել մինչև X դ. վերջը. ավերման պատճառի մասին մեզ
հայտնի պատմական աղբյուրները լռում են։ Ըստ պեղված նյութերի՝ նախքան
Զվարթնոցը այստեղ եղել են հնագույն և IV-V դդ. կառույցներ։ Տեղանքի ցածրիկ,
շրջանաձև բլրակը պարագծով շրջապատված է յոթաստիճան բազմանիստ հենապատով
(բացի հարավարևմտյան մասից, ուր պալատն է)՝ կազմելով սալահատակ
պատվանդան, որի կենտրոնում կառուցվել է տաճարը։ 1905-ին Թ. Թորամանյանը
ստեղծեց Զվարթնոցի գիտական վերակազմությունը։ Ըստ պահպանված
հատակաձևի և այդ վերակազմության՝ կառույցի ծավալատարածական հորինվածքի
կորիզը քառակոնքն է, որը ցածում շրջապատված է երկհարկ պարարկյալ
սրահով (տրամագիծը՝ 35,75 մ), իսկ վերևում՝ կիպ պարփակված գլանային պատով։
Կիսագմբեթ, հիմնական առանցքներով խաչաձև տեղադրված 4 կոնքերը
միմյանց են կապվում բարդ կտրվածքի, զանգվածեղ, վերևում կամարակապ մայր
մույթերով՝ գմբեթակիր քառակուսին, որից անցումը թմբուկի բոլորակին իրականացված
է առագաստների միջոցով։ Կոնքերը, բացի արևելյանից, որը հոծ է և ամփոփում
է բեմը, իրենց ստորին մասում սյունակազմ են (6-ական սյուն, տրամագիծը՝
0,6 մ)։ Սյուներն ավարտվում են կողովաձև, խոյազարդ խոյակներով և
միմյանց կապվում կամարներով։
Ըստ «Հայկական սովետական հանրագիտարանի»

2. Գրե՛լ բառերով։
9, 12, 99, 50, 60, 70, 80, 100, 1938, II, III, IV,  54, 847, 6985, 12546, 68, 95, 15, 58, 697, 89։

Ստորև ներկայացված են թվերի թարգմանությունները բառերով:

• 9՝ ինը
• 12՝ տասներկու
• 99՝ իննսուննոց
• 50՝ հիսուն
• 60՝ վաթսուն
• 70՝յոթանասուն
• 80՝ութսուն
• 100՝հարյուր
• 1938՝մեկ հազար ինը հարյուր երեսունութ
• II՝երկրորդ
• III՝երրորդ
• IV՝չորրորդ
• 54՝հիսունչորս
• 847՝երեք հարյուր քառասունյոթ
• 6985՝վեց հազար ինը հարյուր ութսունհինգ
• 12546՝տասներկու հազար հինգ հարյուր քառասունվեց
• 68՝վաթսունութ
• 95՝իննսունհինգ
• 15՝տասնհինգ
• 58՝հիսունութ
• 697՝վեց հարյուր իննամյոթ
• 89՝ութսունինը

3.Ո՞ր շարքի բոլոր թվականներն են կազմությամբ պարզ
(արմատական):
1. տասնինը, երեսուն, ինը
2. քառասուն, մեկ, հազար
3. յոթ, միլիարդ, հարյուր
4. տասը, երկու, տասնմեկ
5. ինը, միլիարդ, քսանչորս
6. տասնութ, քսանութ, հարյուր
7. տասնմեկ, երեսուն, երեք
8. տասը, երկու, տասնմեկ

1. տասնինը, երեսուն, ինը — ինը պարզ է, իսկ տասնինը և երեսուն կազմված են այլ թվերից:
2. քառասուն, մեկ, հազար — մեկ և քառասուն պարզ են, սակայն հազար կազմված է:
3. յոթ, միլիարդ, հարյուր — յոթ պարզ է, բայց միլիարդ և հարյուր կազմված են:
4. տասը, երկու, տասնմեկ — երկու պարզ է, բայց տասը և տասնմեկ կազմված են:
5. ինը, միլիարդ, քսանչորս — ինը պարզ է, սակայն միլիարդ և քսանչորս կազմված են:
6. տասնութ, քսանութ, հարյուր — տասնութ և քսանութ կազմված են, իսկ հարյուր ևս:
7. տասնմեկ, երեսուն, երեք — երեք պարզ է, բայց տասնմեկը և երեսունը կազմված են:
8. տասը, երկու, տասնմեկ — երկու պարզ է, բայց տասը և տասնմեկը կազմված են:

Պարզ (արմատական) թվերը միայն մի փոքրաթիվ ընտրանքներից են:

Պարզ թվերը՝

• 1-ին շարքում՝ ինը
• 2-րդ շարքում՝ մեկ
• 3-րդ շարքում՝ յոթ
• 4-րդ շարքում՝ երկու
• 5-րդ շարքում՝ ինը
• 6-րդ շարքում՝ ոչինչ
• 7-րդ շարքում՝ երեք
• 8-րդ շարքում՝ երկու

4. .Քանակական թվականները դարձրեք դասական՝ երեք, երկու, տասնհինգ, վաթսունմեկ, քսանյոթ, չորս, իննսունինը, հարյուր հինգ:

1. երեք → երրորդ
2. երկու → երկրորդ
3. տասնհինգ → տասներորդ
4. վաթսունմեկ → վաթսունմեկերորդ
5. քսանյոթ → քսանյոթերորդ
6. չորս → չորրորդ
7. իննսունինը → իննսունիններորդ
8. հարյուր հինգ → հարյուրհինգերորդ

Այսպիսով, ձեր թվերը դառնում են դասական հետևյալ կերպ.

5. .Գրեք յուրաքանչյուր թվականից երկուական օրինակ:

երեք → երրորդ, երրորդերկու → երկրորդ, երկրորդտասնհինգ → տասներորդ, տասներորդվաթսունմեկ → վաթսունմեկերորդ, վաթսունմեկերորդքսանյոթ → քսանյոթերորդ, քսանյոթերորդչորս → չորրորդ, չորրորդիննսունինը → իննսունիններորդ, իննսունիններորդհարյուր հինգ → հարյուրհինգերորդ, հարյուրհինգերորդ

1Որոշեք x-ը, եթե x շաբաթ = 13 օր + 230 + 60րոպ ա) 2, բ) 4, գ) ոչ մեկը:

Եկեք լուծենք խնդիրը:

Մեզ տրված է, որ
𝑥
x շաբաթ = 13 օր + 230 + 60 րոպե:

Նախ, մատակարարենք, թե որքան րոպե է կազմում 1 շաբաթը:
1 շաբաթ = 7 օր, ուստի

1
շաբաթ
=
7
×
24
×
60
 րոպե
=
10080
 րոպե
1շաբաթ=7×24×60 րոպե=10080 րոպե
Հիմա եկեք համեմատենք տրված ժամանակահատվածը (13 օր + 230 րոպե + 60 րոպե):
13 օր =
13
×
24
×
60
=
18720
 րոպե
13×24×60=18720 րոպե

230 րոպե + 60 րոպե = 290 րոպե:

Եվ այսպես, ընդհանուր ժամանակը կլինի:

18720
+
290
=
19010
 րոպե
18720+290=19010 րոպե
Այժմ գտնենք
𝑥
x-ը՝ բաժանելով ստացված րոպեները 1 շաբաթվա րոպեների թվին:
𝑥
=
19010
10080
≈
1.885
x=
10080
19010

≈1.885
Քանի որ պատասխաններից ոչ մեկը չի համընկնում այս արդյունքին (2 կամ 4), ճիշտ պատասխանն է՝ գ) ոչ մեկը

2. Որոշեք բնական թվերի՝ V և ռացիոնալ թվերի՝ Q բազմությունների հng 9,6 + 1 NUQ միավորումը.

w) NUQ=Z.P) NUQ = Q.9) NUQ = R:

w)
𝑁
𝑈
𝑄
=
𝑍
NUQ=Z:
𝑍
Z-ը ամբողջ թվերի բազմությունն է, բայց մենք այստեղ չենք խոսում այդ բազմության մասին, ուստի այս տարբերակը ճիշտ չէ:
P)
𝑁
𝑈
𝑄
=
𝑄
NUQ=Q: Դա ճիշտ տարբերակն է, քանի որ
𝑉
∪
𝑄
=
𝑄
V∪Q=Q, իսկ
𝑁
𝑈
𝑄
NUQ նշանակում է
𝑉
∪
𝑄
V∪Q, այսինքն՝ ռացիոնալ թվերի բազմություն:
𝑁
𝑈
𝑄
=
𝑅
NUQ=R:
𝑅
R-ը իրական թվերի բազմությունն է, որը ընդգրկում է ռացիոնալ և անռացիոնալ թվերը, բայց դա լրացուցիչ է, այստեղ մենք միայն ռացիոնալ թվերին ենք վերաբերում, ուստի սա ճիշտ չէ:
Ճիշտ պատասխան

3. Որոշեք x-ը, եթե հայտնի է, որ A և B բազմությունների միավորման տարրերի թիվը հավասար չէ միավորվող բազմությունների տարրերի թվերի գումարին. A = {1,x,3}, B = {2}:

w) x = 1, p) x = 3,q) x = 2:

Եթե A և B բազմություններում կա ընդհանուր տարր, ապա դրանց միավորման տարրերի թիվը կլինի փոքր, քան ∣A∣+∣B∣|A| + |B|∣A∣+∣B∣:

• Եթե x=2x = 2x=2, ապա A և B բազմությունները կունենան ընդհանուր տարր՝ 2:
  • Այդ դեպքում A∪B={1,2,3}A \cup B = \{1, 2, 3\}A∪B={1,2,3}, և ∣A∪B∣=3|A \cup B| = 3∣A∪B∣=3:
    • Ահա այսպիսով, ∣A∪B∣=3|A \cup B| = 3∣A∪B∣=3, որը տրվում է ∣A∣+∣B∣=4|A| + |B| = 4∣A∣+∣B∣=4-ի տարբերությունից:

Այս դեպքում իրականում ∣A∪B∣≠∣A∣+∣B∣|A \cup B| \neq |A| + |B|∣A∪B∣=∣A∣+∣B∣, քանի որ 3 ≠ 4, այդպիսով լուծումն այն է, որ x=2x = 2x=2:

Պատասխան. q) x = 2.

4. Պարզեցրեք — (- z+ 3) + (- z+ 7) արտահայտությունը.



w) 4, p) 2z+4,q) -4:

Միավորենք նմանատիպ անդամները:
𝑧
−
𝑧
+
(
−
3
+
7
)
=
0
+
4
=
4
z−z+(−3+7)=0+4=4
Ուստի, արտահայտության պարզեցումը հավասար է 4:

Պատասխան՝ w) 4.

5. y+ (-13,5) = 6,5



w) 29, p) 20, q) 7:

Այժմ լուծենք
𝑦
y-ի համար. Սկզբից գումարենք 13.5 երկու կողմերից:
𝑦
=
6.5
+
13.5
y=6.5+13.5
Որպես արդյունք ստանում ենք.
𝑦
=
20
y=20
Պատասխան՝ p) 20.

6.  (y+67,3) + 32,7 < 102

ш) у > 2, р) у = 2,q) y < 2:

Այժմ նվազեցնենք 100 երկու կողմերից:
𝑦
<
102
−
100
y<102−100
𝑦
<
2
y<2
Հետևաբար, պատասխանն է q) y < 2: