Հանրահաշիվ դաս2

Խնդիր 5: Գինեգործն իր 420 դույլ գինուց վաճառեց 6 անգամ ավելի շատ, քան մնաց իր մոտ: Քանի՞ դրամ վաստակեց գինեգործը, եթե ամեն 5 դույլ գինու դիմաց նա վաստակեց 10000 դրամ:

1)420:7=60  2)420-60=360  3)10000:5=2000  4)2000×360=720000

1)1500-260=1240  2)1240÷10=310     3) 310+260=570 

Խնդիր 6: Երեք կիլոգրամ մանդարինի և մեկ կիլոգրամ բանանի համար վճարեցին 1500 դրամ: Պարզել, թե որքա՞ն է բանանի գինը, եթե բանանի մեկ կիլոգրամը մեկ կիլոգրամ մանդարինից թանկ է 260 դրամով:

Խնդիր 7: ա) Գտնել 48-ի 75%-ի և 30-ի 56 -րդ մասի տարբերությունը:
բ) Քանի՞ տոկոսով պետք է մեծացնել 30-ը,

որպեսզի ստացվի 48-ից 25%-ով փոքր թիվ։

1)48×75÷100=36  2)30:6×5=25 3)36-25=11 

30-100%

36-×=

Խնդիր 8: Երեք բանվոր երկու ժամում շարում են 3 մ2 պատ: Վեց բանվորը հինգ ժամում քանի՞ մ2 պատ կշարեն:

1)

Խնդիր 9: Բալը գտնվում է բաժակի մեջ: Տեղափոխել լուցկու երկու հատիկ այնպես, որ բալը հայտնվի բաժակից դուրս:

Գործնական քերականություն դաս 1

1. Փակագծերում տրված բառերից և բառակապակցություններից նախադասության մտքին համապատասխանող գոյականներ ստացի՛ր և գրի՛ր կետերի փոխարեն:

Բնության մեջ համատարած լռություն (լռել) չկա:

Աղմուկը կարող է հիշողության (հիշել) կորուստի (կորչել) պատճառ դառնալ:

(աշխատել)Աշխտանք հոգնած  մարդու վրա ազդում է քաղաքային (երթալ ու գալ) Երթվեկությունը աղմուկը, բարձրաձայն խոսք (խոսել):

Կա ենթադրություն (ենթադրել), որ ջուրը ոչ միայն Երկրի, այլ նաև ուրիշ մոլրակների (մոլորել) վրա է շատ:

(մարդու մասին գիտությամբ զբաղվող)մարդագետ վկայում են, որ մարդկանց մարմնի յոթանասուն տոկոսը ջրից է բաղկացած:

Բժշկության խ (խորհուրդը նշել) եղել և մնում է օձը:

2. Փակագծում տրված բառերից և բառակապակցություններից նախադասության մտքին համապատասխանող գոյականներ ստացի՛ր և գրի՛ր կետերի փոխարեն:

Եֆրեմովի «Անդրոմեդի միգամածությունը» ֆանտաստիկական վեպում պատմում է մի խումբ տիեզերագնացներից(տիեզերք գնալ) հեռավոր միջաստղային ճանապարհորդության մասին (ճանապարհորդել) մասին: Նրանց աստղաթիռի արագությունը(արագ) շատ մոտ է լույսի արագությանը(արագ), և ժամանակը երկրայինի…համեմատ(համեմատել) շատ դանդաղ է շարժվում: Տիեզերագնացները գալակտիկայի ամենահեռավոր շրջաններին հասնելու առաջադրանք (առաջադրել) ունեն: Պիտի հասնեն այն աստղին, որի մրովել է(մոլորել) մեկի վրա, ըստ որոշ ենթադրությունների(ենթադրել) մեզ նման մարդիկ են բնակվում: Ինչպիսի՜ն կլինի ամբողջ մարդկությանցնծությունը(ցնծալ), երբ նրանք վերադառնան ու այլ աշխարհի մարդկանցից ողջույն բերեն:

3.Տրված բառերը տեղադրի՛ր կետերի փոխարեն՝ համապատասխանեցնելով նախադասություններին:

Նախօրոք, շնորհք, մեհյան, ներողություն, խոչընդոտող, նրբանկատ:

Այնքան շատ են խոչընդոտողները ու խանգարողները, որ էլ ոչինչ չեմ ուզում անել:

Դե՛, ցո՛ւյց տուր , թող տեսնեն, թե ինչեր ես անում:

Նախօրոքամեն ինչ պատրաստել էր, որ հետո իրար չխառնվեր:

Ներողություն մանր-մունր հոգսերով է տարվել ու մոռացել մեր պայմանը:

Շնորհքով խնդրեց ու հանգիստ դուրս եկավ. կարծես ոչինչ չէր եղել:

Հեթանոսական մեհյանը տեղում է կառուցվել այս տաճարը:

Շատ նրբանկատ մարդ է. երբեք ընկերներիս մոտ ինձ դիտողություն չի անում:

4. Բաց թողնված տառերը լրացրո՛ւ:

Ջորդանո Բրունոն ամբողջ ութ տարի բանտում մնաց: Սուրբ հայրերը սպասում էին, որ  նա կ.նկճվի: Նա խոստովանում էր, որ ինքը մեղք է գործել եկեղեցու դեմ, բայց պնդում էր, որ իր ուսմունքը ճշմարտացի է ու ամբողջական: Մտածելու համար նրան իննսուն օր ժամանակ տվեցին և օրը երկու ամգամ՝ կեսօրին ու կեսգիշերին,աստվածաբաններ էին ուղարկում նրա խուցը: Բայց նա ոչինչ չէր խնդրում: Երբ կարդինալի պալատում, կարդում էին դատավճիռը, նա ասաց. «Դուք ավելի մեծ երկյուղով եք հայտնում ինձ դատավճիռը, քան ես լսում եմ»:

5. Ընդգծված բառերի և բառակապակցությունների փոխարեն գրի՛ր տրված հոմանիշները:

Հայտնվի, պարզապես, գահավիժում էր, զմրուխտ, դեգերում են, վայրը, անցնելու, անընդհատ,կտրվի, կաթիլ, վառվում են, գնալ, սքանչացել էին:

Մի  անգամ Սահարայի բեդվին ցեղերի մի քանի առաջնորդներ Փարիզի մոտ մեծ ջրվեժ տեսան:Սովորական ջրվեժ էր, որ բյուրեղապակե կոթողի նման ընկնում էր(գահավիժում էր,) ցած:

Բայց բեդվինները հիացել էին:(սքանչացել էին)

Անապատում մարդիկ քանի՜ օր են թափառում (դեգերում են)ջրհորին հասնելու համար: Քանի՜ ժամ են փորում նորից ու նորից(անընդհատ,) փլչող ավազը, մինչև որ փոսի հատակին ջրիկ ցեխ երևա(hայտնվի, ):

Ջրի ամենափոքրիկ շիթերից( կաթիլից) անգամ հողի վրա բոցկլտում( վառվում են)են  խոտի վառ կանաչ(զմրուխտ) կայծերը: Երբ մի տեղ անձրև է գալիս, ամբողջ Սահարայից մարդիկ շտապում են տեսնելու այդ տեղը(վայրը):  Բեդվինները պատրաստ են հարյուրավոր կիլոմետրեր կտրել,( անցնելու)որպեսզի տեսնեն, թե խոտն ինչպե՞ս է աճում:

Բեդվինները ուղղակի(պարզապես) չէին կարողանում այդտեղից հեռանալ(գնալ ): Նրանք խնդրեցին շտապեցնող հյուրընկալին.

-Սպասենք, մինչև ջուրը վերջանա(կտռվի)

6.Տրված բառերն ըստ հոմանիշության բաժանի՛ր հինգ խմբի:

Իջնել-, սահմանել, հափշտակել, շռայլել, թեքվել, կարգել, հոշոտել, վատնել, խլել, կքվել, քամուն տալ, բզկտել, կորզել, ծվատել, խոնարհվել, ծախսել, պոկել, հաստատել, ճկվել, պատառոտել, հակվել, շորթել, մսխել, գզգզել, որոշել, կռանալ, գողանալ, ծռվել:

իջնել-կքվել-խոնարհվել-կռանալ-ճկվել

հափշտակել-խլել-պոկել-գողանալ

շռայլել-քամուն տալ-ծասխել-մսխել-շորթել

սահմանել-կարգել-հաստատել-որոշել -հակվել

հոշոտել-գզգզել-պատառոտել-բզկտել-պոկել

Չեմ կարաղացել ,չեմ կարողանալու

Երբ ես փոքր էի, պաշտում էի կրկեսը, և կրկեսում ամենից շատ գազաններն էին ինձ դուր գալիս: Ինձ հատկապես փիղն էր գրավում, որը, ինչպես հետո իմացա, նաև մյուս երեխաների սիրելին էր: Ներկայացման ժամանակ այդ հսկայական վայրի կենդանին ցուցադրում էր իր անասելի քաշը, ուժը, չափսերը… Բայց իր ելույթից հետո մինչև հաջորդ ելույթի սկիզբը նա շղթայված էր, շղթայի մի ծայրը կապված էր փղի ոտքին, իսկ մյուսը` գետնի մեջ խրված ցցին:

Դա ընդամենը փայտի մի կտոր էր, որ միայն մի քանի սանտիմետր էր խրված հողի մեջ: Չնայած շղթան հաստ էր և ամուր, ինձ համար ակնհայտ էր, որ այդպիսի կենդանին, որն ընդունակ է ծառեր արմատախիլ անելու, հեշտությամբ կարող էր այդ ցիցը հանել ու փախչել:
Ինձ համար հանելուկ էր մնացել` ի՞նչն էր նրան պահում, ինչո՞ւ նա չէր փախչում:

Երբ դեռ հինգ-վեց տարեկան էի, հավատում էի մեծահասակների իմաստությանը: Չեմ հիշում` այս հարցերը ես տվեցի ուսուցչի՞ս, հայրիկի՞ս, թե՞ հորեղբորս: Նրանցից մեկն ինձ բացատրեց, թե փիղը չի փախչում, քանի որ նա վարժեցված է:
Այդ ժամանակ ես տվեցի միանգամայն ակնհայտ հարց. «Եթե փիղը վարժեցված է, էլ ինչո՞ւ են նրան շղթայում»:
Հիշում եմ, որ ոչ մի բավարար պատասխան չստացա: Ժամանակի ընթացքում մոռացա փղին էլ, նրա հետ կապված հարցերն էլ և այդ մասին հիշում էի միայն մարդկանց շրջապատում, ովքեր գոնե մեկ անգամ այդ հարցն իրենց տվել են:

Մի քանի տարի առաջ հայտնաբերեցի, որ, հուրախություն ինձ, բավականին խելացի մի մարդ գտել է հարցի պատասխանը` կրկեսային փիղը չի փախչում, որովհետև նա մանկուց կապված է նմանատիպ ցցի:
Աչքերս փակեցի և պատկերացրի ցցին կապված նորածին անպաշտպան փղին: Վստահ եմ, որ այն ժամանակ փղիկն ամբողջ ուժով ձգել է` փորձելով ազատվել: Բայց, չնայած թափված ջանքերին, ոչինչ չի ստացվել, քանի որ ցիցն այն ժամանակ բավականին ամուր է եղել:
Պատկերացնում էի, թե ինչպես է նա երեկոյան ուժասպառ ընկնում, իսկ առավոտյան փորձում նորից ու նորից… Մինչև, իր համար սարսափելի մի օր, նա հնազանդվել է իր ճակատագրին՝ ընդունելով սեփական անզորությունը:
Այդ հսկա և հզոր փիղը կրկեսից չի փախչում, քանի որ խեղճը կարծում է, թե չի կարող:

Նրա հիշողության մեջ մնացել է անզորության այն զգացողությունը, որն ապրել է ծնվելուց անմիջապես հետո:
Եվ ամենավատն այն է, որ այդ հիշողությանը նա երբեք չի կասկածում:
Նա այլևս երբեք չի փորձել իր ուժը կիրառել:

-Այսպիսին է կյանքը, Դեմիան:Բոլորս էլ ինչ-որ բանով նման ենք կրկեսի փղին. այս կյանքում մենք կապված են հարյուրավոր ցցերի, որոնք սահմանափակում են մեր ազատությունը:
Ապրում ենք` համարելով, որ «չենք կարող» անել բազում գործեր, ուղղակի, որովհետև, շատ վաղուց, երբ դեռ փոքր էինք, փորձել ենք ու չենք կարողացել:
Այն ժամանակ վարվել ենք այս փղի նման, մեր հիշողության մեջ գրանցել ենք այսպիսի հրահանգ. «Չեմ կարողացել, չեմ կարողանում և երբեք չեմ կարողանա»:
Մենք մեծացել ենք այս հրահանգով, որն ինքներս ենք մեզ տվել, և դրա համար էլ երբեք չենք փորձել ցիցը հանել:
Երբեմն, շղթայի ձայնը լսելիս, հայացք ենք ձգում ցցին և մտածում.
Չեմ կարողանում և երբեք էլ չեմ կարողանա:

…. Եվ միակ ձևը պարզելու, որ դու կարող ես ինչ-որ բանի հասնել, նոր փորձ անելն է, որի մեջ կներդնես քո ամբողջ ոգին:
Քո ամբողջ ոգին: 

Հեղինակ՝ Խորխե Բուկայ

Աղբյուրը

Առաջադրանքներ 

1.  Առանձնացրո՛ւ անհասկանալի բառերը, բացատրի՛ր բառարանի օգնությամբ։ 

2. Բացատրի՛ր այս միտքը՝  Եվ միակ ձևը պարզելու, որ դու կարող ես ինչ-որ բանի հասնել, նոր փորձ անելն է, որի մեջ կներդնես քո ամբողջ ոգին:

3. Ո՞րն է ստեղծագործության ասելիքը։ 

4. Շարադրի՛ր մտքերդ ՝ «Կկարողանա՞մ» ։ 

հանրահաշիվ դաս1

Տեսություն

Նոր առարկայի անվանումը ԵՐԿՐԱՉԱՓՈՒԹՅՈՒՆ է, այն առաջացել է հին հունարեն ԵՐԿԻՐ և ՉԱՓՈՒՄ բառերից:

Երկրաչափությունը հնագույն գիտություններից է և առաջացել է չափումների, սահմանների ընդլայնման, ճանապարհների և շենքերի կառուցման գործնական անհրաժեշտության կապակցությամբ: Հիմա մենք այն ճանաչում ենք որպես երկրաչափական պատկերների հատկություններն ուսումնասիրող գիտություն: 

Հետագայում կտրվեն տարբեր պատկերների սահմանումներ, բացի երկուսից՝ կետ և ուղիղ: Այդ երկու պատկերների միջոցով մենք կսահմանենք մնացած բոլոր երկրաչափական պատկերները, իսկ կետն ու ուղիղը կարող ենք միայն փորձել պատկերացնել՝ կետը որպես անվերջ փոքր մի բան, իսկ ուղիղը՝ որպես մի բան, որն անվերջ տարածվում է երկու կողմի վրա: 

Taisnes_punkti.png

Կետերը նշանակում են լատիներեն մեծատառերով, իսկ ուղիղները՝ փոքրատառերով: Կետի և ուղղի փոխադարձ դասավորվածությունը բառերով կարելի է նկարագրել տարբեր ձևերով.

1. կետը գտնվում է (ընկած է) ուղղի վրա կամ ուղիղն անցնում է (տարված է) կետով,

2. կետը չի գտնվում (ընկած չէ) ուղղի վրա կամ ուղիղը չի անցնում (տարված չէ) կետով:

Երկրաչափության մեջ այդ փաստերը գրում են նշանների միջոցով՝

1.A և B կետերը գտնվում են (ընկած են) aուղղի վրա կամ a ուղիղն անցնում է (տարված է)  A և B կետերով՝ Aa և Ba

2.C և D կետերը չեն գտնվում (ընկած չեն) a ուղղի վրա կամ a ուղիղը չի անցնում (տարված չէ)  C  և  D կետերով՝  Ca և Da

Երկրաչափության ամենակարևոր ենթադրություններից է հետևյալը` ցանկացած երկու կետերով կարելի է տանել ուղիղ, ընդ որում, միայն մեկը: 

Հետևաբար, երբեմն ուղիղը կարող ենք նշանակել լատիներեն երկու մեծատառերով, օրինակ՝  AB ուղիղ, քանի որ այդ երկու կետերով ոչ մի ուրիշ ուղիղ հնարավոր չէ տանել:

Taisne_divi_punkti.png

Հետևաբար, երկու ուղիղներ կարող են ունենալ միայն մեկ ընդհանուր կետ և հատվել կամ չունենալ ոչ մի ընդհանուր կետ և երբեք չհատվել:

Taisnes_kustojas.png

Ընդհանուր կետ չունեցող (չհատվող) ուղիղները կոչվում են զուգահեռ,գրում ենք այսպես՝ a∥b :


Ուղղի մի մասը, որը սահմանափակված է երկու կետերով, կոչվում է հատված ծ: 


Թեմա․Ֆիզիկայի ուսումնասիրման առարկան։Ֆիզիկական երևույթներ։Դիտումներ և փորձեր։

Դասարանում քննարկվող հարցեր․

1.ինչ է նշանակում «ֆիզիկա» բառը

2.որն է ֆիզիկայի հիմնական խնդիրը

3.ինչ է ուսումնասիրում ֆիզիկան

4.քննարկել  ինչ է բնությունը

5.ինչ ես հասկանում բնության երևույթ ասելով

6.բերել ֆիզիկական երևույթների օրինակներ

7.թվարկել ֆիզիկական երևույթների տեսակները

8.ինչ է ֆիզիկական մարմինը:Բերեք օրինակներ

9.ինչ է նյութը:Բերեք օրինակներ:

10.ինչ է մատերիան

11.ինչպես ենք գիտելիքներ ձեռք բերում բնության երևույթների մասին

12.ինչ է փորձը և ինչով է այն տարբերվում դիտումից

13Ինչ է վարկածը

14.Ինչ է օրենքը

15.Ինչ է  ֆիզիկական տես ությունը

Սովորել Է.Ղազարյանի դասագրքից էջ5 -ից մինչև էջ 12

Պատրաստել ուսումնական նյութ՝ էջ8,որէ ֆիզիկոսի մասին

Կատարել Վ.Ի.Լուկաշիկի խնդրագրքից Էջ3 խնդիրներ1-ից12-ը և

Է.Ղազարյանի դասագրքից էջ166 -ից 1-ից մինչև 5 վարժություններ

Խնդիր 1: Երկու ճյուղերի վրա միասին կա 25 ճնճղուկ։ Այն բանից հետո, երբ առաջինից երկրորդ թռավ 5 ճնճղուկ, իսկ երկրորդից թռավ գնաց 7 ճնճղուկ, երկրորդ ճյուղի վրա մնաց երկու անգամ քիչ ճնճղուկ, քան առաջինում։ Քանի ճնճղուկ կար յուրաքանչյուր ճյուղին։

1)25-7=18  2)18÷3=6 3)6×2=12 4)2+5=7  5)12-5=7  Պատ՝14,11

Խնդիր 2: Երեք դարակներում միասին կա 800 գիրք: Հայտնի է, որ երկրորդ դարակում կա երկու անգամ ավելի շատ գիրք, քան առաջինում, իսկ երրորդում 150-ով ավելի, քան երկրորդում: Պարզել, թե քանի՞ գիրք կա դարակներից յուրաքանչյուրում: Միավոր: 1,

1)800-150=650   2)2+2+1=5   3) 650÷5=130   4)130×2=260 5)800-5=795 Պատ՝1) 130 2)260 3)795

Խնդիր 3: Գտնել.

Կոշիկի գինը, եթե 20% զեղչից հետո նրա նոր գինը դարձավ 2400 դրամ: Նասկիների նոր գինը, եթե 30% զեղչից առաջ նրա գինը 600 դրամ էր: Քանի տոկոս զեղչ է հայտարարվել շալվարի համար, եթե նրա գինը 5000 դրամից դարձավ 4200 դրամ: Զեղչի շնորհիվ որքա՞ն գումար կխնայվի 2 զույգ կոշիկ, 3 զույգ նասկի և 1 շալվար գնելիս:

Խնդիր 4: Գիրքն արժե 1600 դրամ: Սկզբում նրա գինն իջեցրին 20%-ով, այնուհետև կրկին իջեցրին 30%-ով: Որքա՞ն դարձավ գրքի վերջնական գինը:

Օշոյ առակնԵրը

Черепаха и скорпион

Однажды скорпион попросил черепаху перевезти его через реку. Черепаха отказывалась, но скорпион упросил ее.

— Ну, хорошо, — согласилась черепаха, — только дай слово, что ты меня не ужалишь.

Скорпион дал слово. Тогда черепаха, посадила его на спину и поплыла через реку. Скорпион сидел смирно всю дорогу, но у самого берега больно-пребольно ужалил черепаху.

— Как тебе не стыдно, скорпион? Ведь ты же дал слово! — закричала черепаха.

— Ну и что? — хладнокровно спросил черепаху скорпион. — Скажи, почему ты, зная мой нрав, согласилась везти меня через реку?

— Я всегда стремлюсь помочь каждому, такова уж моя природа, — ответила черепаха.

— Друг мой, — ответил ей скорпион, — твоя природа — помогать всем, а моя — всех жалить. Так что же, свою природу ты превратишь теперь в великую добродетель, а мою назовешь подлостью?

Կրիան և կարիճը

Մի անգամ կարիճը խնդրեց կրիային իրեն տանել գետի վրայով: Կրիան հրաժարվեց, բայց կարիճը հորդորեց նրան:

-Դե, լավ,-համաձայնեց կրիան,- միայն խոսք տուր, որ դու ինձ չես խայթի: Կարիճը խոսք տվեց, այդ ժամանակ կրիան նրան դրեց մեջքի վրա և լողացին գետի վրայով: Կարիճը ամբողջ ճանապարհին զգաստ նստել էր, բայց ափի մոտ ցավոտ խայթեց կրիային:

-Ինչպե՞ս չես ամաչում, կարի՛ճ, ի վերջո դու խոսք էիր տվել,-գոռաց կրիան:

-Հետո ի՞նչ,-սառնասրտորեն հարցրեց կարիճը կրիային, ասա՛ ինչու՞  դու իմանալով իմ բնավորությունը՝ համաձայնեցիր ինձ տանել գետի վրայով:

-Ես միշտ ձգտում եմ օգնել յուրաքանչյուրին, այդպիսին է իմ բնույթը,-պատասխանեց կրիան:

-Իմ ընկեր,-պատասխանեց նրան կարիճը,- քո բնույթն է օգնել բոլորին, իսկ իմը՝ ցավեցնել: Այնպես որ, քո բնավորությամբ դու ձեռք կբերես մեծ առաքինություն, իսկ իմով՝ հիմարությու՞ն:

ԿաթնամթԵրքի արտադրություն

Կաթնաթթվային բակտԵրյանԵր

Քանի որ, կաթնաթթվային բակտԵրյան Եր բազմանում Են տաք միջավայրում և սնվում Են լատկոզա վԵրմԵտով:Վորպիզի դրանու հմոզվԵնք կատար էնք փորդ գոլից միքիչ տաք կաթ դրա մԵջ ավԵլացնԵլույ էնք

Երկու գդալ մածուն և փաթաթԵլու էնք տաք ծածկոցով որպիզի կաթաթթվային բակտԵրյան (մածունի մԵջ է) սնվում է լատկոզա ֆԵրմԵտով (կաթի մԵջ է): չորժ-հինգ ժամ հԵտո բացում էնք տԵսնումԵնք որ բակտԵրյան Երը բազմանում Են