Դաս 15.
8. Ամբողջ թվերի բազմապատկումը
Տեսական նյութ
Կանոն 1.
Տարբեր նշաններ ունեցող երկու ամբողջ թվերի արտադրյալը
բացասական ամբողջ թիվ է, որի բացարձակ արժեքը հավասար է
արտադրիչների բացարձակ արժեքների արտադրյալին։
Օրինակ՝ (–6) · (+3) = –((+6) · (+3)) = –(6 · 3) = –18։
Կանոն 2.
Միևնույն նշանն ունեցող երկու ամբողջ թվերի արտադրյալը
դրական ամբողջ թիվ է, որի բացարձակ արժեքը հավասար է
արտադրիչների բացարձակ արժեքների արտադրյալին։
Կազմենք մի աղյուսակ, որն արտացոլում է «նշանների կանոնը»
ամբողջ թվերի բազմապատկման համար, այսինքն՝ ցույց է տալիս, թե
արտադրիչների նշաններով ինչպես է որոշվում ամբողջ թվերի
արտադրյալի նշանը.
Ամբողջ թվի և զրոյի բազմապատկման արդյունքը միշտ համարվում
է զրոյի հավասար։
Առաջադրանքեր(դասարանում)
1) Հաշվե՛ք.
ա) (–8) · (+16)=-128
բ) (+17) · (–4)=-68
գ) (–1) · (+1)=-1
դ) (+20) · (–18)=-360
ե) (–7) · (+5)=-35
զ) (+21) · (–6)=-126
է) (–1) · (+7)=-7
ը) (+15) · (–60)=-900
2) Առանց բազմապատկում կատարելու համեմատե՛ք.
ա) (–5) · (–7) > 0,
բ) (+3) · (+9) > (+8) · (–7),
գ) (–8) · (+6) <0,
դ) (–14) · (–12) > (–10) · (+2),
ե) (+16) · (–5) < 0,
զ) (+20) · (–1) < (–6) · (–3)։
3) Ի՞նչ թիվ պետք է գրել աստղանիշի փոխարեն, որպեսզի ստացվի
հավասարություն.
ա) -21 ։ 3 = –7,
բ) 48 ։ (–8) = –6,
գ) (–5) ։ (–20) = 4,
դ) 10 ։ (–5) = 2,
ե) (–45) ։ 15 = –3,
զ) (–1) ։ (–16) = –5։
4) Հետևյալ թվերը ներկայացրե՛ք երկու արտադրիչների արտադրյա-
լի տեսքով, որոնցից գոնե մեկը բացասական թիվ է.
–40, +32, –1, 0, –12, +9:
Լրացուցիչ(տանը)
5) Կատարե՛ք ամբողջ թվերի բազմապատկում.
ա) (–4) · (–5), գ) (+32) · (–6), ե) (+1) · (+23), է) (–19) · (+7),
բ) (–8) · 0, դ) 0 · (–1), զ) (+14) · (–25), ը) (–10) · (+12)։
6) Համեմատե՛ք թվերը.
ա) (–5) · 0 և 4, գ) –100 և 100 · (–3) · 0,
բ) (7 · 0) · (–9) և –2, դ) 8 և 37 · (0 · 20)։
7) Համեմատման նշաններից ո՞րը պետք է դնել աստղանիշի
փոխարեն, որպեսզի ստացվի ճիշտ համեմատում.
ա) (–4) · (–5) * 0,
դ) 2 · 3 * (–4) · (–2),
բ) (–8) · 5 * 0,
ե) 2 · (–20) * (–10) · 4,
գ) 7 · (–3) * (–2) · (–1),
զ) (–12) · (–2) * 5 · (–1)։
8) Ի՞նչ նշան կունենա երեք ամբողջ թվերի արտադրյալը, որոնցից`
ա) երկուսը բացասական թվեր են, մեկը` դրական,
բ) մեկը բացասական թիվ է, երկուսը` դրական:
Արտավազդ Մկրտչյան 10 դասարան 