Դաս 3.
2. Ամբողջ թվերի շարքը և ամբողջ թվերի համեմատումը
Տեսական նյութ
Մենք գիտենք, որ բնական (դրական ամբողջ) թվերի շարքն այնպես
է կազմված, որ նրա յուրաքանչյուր թիվ ստացվում է` նախորդ թվին
(սկսած 1-ից) 1 գումարելով.
1, 2, 3, 4, 5, 6 …
Ուրեմն համեմատման նշանների միջոցով կարող ենք գրել.
0 < 1 < 2 < 3 < 4 < 5 < 6 …
Այժմ հիշենք, որ յուրաքանչյուր բացասական ամբողջ թիվ ստացվում է` նախորդից (սկսած –1-ից) 1 հանելով:Այսպիսով` ստանում
ենք բացասական ամբողջ թվերի շարքը.
… –6, –5, –4, –3, –2, –1։
Այս շարքում յուրաքանչյուր հաջորդ թիվ 1-ով փոքր է նախորդից։
Այսպիսով`
… < –6 < –5 < –4 < –3 < –2 < –1 < 0։
Միավորելով դրական և բացասական ամբողջ թվերի շարքերը և
0-ն` ստանում ենք ամբողջ թվերի շարքը.
… – 6, –5, –4, –3, –2, –1, 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6 …
Կարելի է տեսնել, որ ամբողջ թվերի շարքում յուրաքանչյուր թիվ
մեծ է իրենից ձախ գրված ցանկացած թվից և փոքր է իրենից աջ
գրված ցանկացած թվից.
… < –6 < –5 < –4 < –3 < –2 < –1 < 0 < 1 < 2 < 3 < 4 < 5 < 6 < …
Ամբողջ թվերի շարքը, ի տարբերություն բնական թվերի շարքի,
երկու կողմից էլ անվերջ է. չկա ինչպես ամենամեծ, այնպես էլ
ամենափոքր ամբողջ թիվ։
Առաջադրանքներ(դասարանում)
1) Երկու ամբողջ թվերից ո՞րն է ավելի մեծ.
ա) դրակա՞ն թիվը, թե՞ զրոն,դրական
բ) բացասակա՞ն թիվը, թե՞ զրոն,զրոն
գ) դրակա՞ն թիվը, թե՞ բացասական։դրական
2) x թիվը դրակա՞ն է, թե՞ բացասական, եթե`
ա) x > 0, բ) x < 0:ա)դրական բ)բացասական
3) Համեմատե՛ք ամբողջ թվերը.
ա) 0 > –3, դ) –1 < 1, է) –13 < 2,
բ) –4 < 2, ե) 5 > –3, ը) –1000 < 1,
գ) –3 < –10, զ) –16 < –12, թ) 25 > –25։
4) Գրե՛ք որևէ յոթ ամբողջ թվեր, որոնք փոքր են՝
ա) 4-ից,-5,-6,-7 գ) 6-ից,-7 ե) –5-ից, -6,-7է) 3-ից-4,-5,-6,-7
բ) 0-ից, -1,-2,-3,-4,-5,-6,-7դ) –1-ից-2,-3,-4,-5,-6,-7 զ) –10-ից,-11,-12-,13-,-14,-15,-16,-17 ը) –3-4,-5,-6,-7ից։
Առաջադրանքներ(տանը)
5) Գրե՛ք հետևյալ թվերը`
ա) աճման կարգով. 31-32,33,34,35…, –1—2,-3,-4,-5,-6,-7…, – 7,—8,-9,-10…,–1,-2,-3,-4,-5,… 0, -1,2,3,4…,–11,—12,-13…, 24—25,25,27…, 7, -8,9,10…,– 2,-3,-4,-5.. ,–6,-7,-9,-10…
բ) նվազման կարգով. –11,-12,-13…, –3,-4,-5…, –7,—8,-9,-10…, 12,-12,13,14.., 4,5,6,7,8…, –8,-9,-10…, –17,—18,-19-20…, –30,-31,-32,-33…, 1,2,3,4,5…, 0,1,2,3…, 13,14,15,…։
6) Գտե՛ք այն բոլոր ամբողջ արժեքները, որոնք աստղանիշի
փոխարեն գրելու դեպքում կստացվի ճիշտ անհավասարություն.
ա) 0 < 1 < 3, գ) –4 < -5< 3, ե) –14 < -15 < –5,
բ) –4 < -5 < 0, դ) –5 < -6 < 5, զ) –28 < -29 < –22։
7) Գրի՛ առեք հետևյալ պնդումները՝ օգտագործելով անհավասարու-
թյունների նշանները.
ա) 11-ը մեծ է 0-ից, գ) –10-ը բացասական թիվ է,
բ) –7-ը փոքր է 0-ից, դ) 2-ը դրական թիվ է։
8) Գրե՛ք որևէ յոթ ամբողջ թվեր, որոնք մեծ են՝
ա) –3-ից,4,5,6,7 գ) –7-ից,- 5,6,7ե) 2-ից,3,4,5,6,7 է) –56,7,8-ից,
բ) –6-ից, 7դ) 0-ից,1,2,3,4,5,6,7 զ) 10-ից, 5,6,7ը) 5-ից6,7։
Լրացուցիչ
Խնդրագրքից—խնդիր 1-ի 1-ից 10-ը,էջ 22,Շարժման խնդիրներ։
Արտավազդ Մկրտչյան 10 դասարան 